Savehsara

Aliabadi

مراسم حماسی تعزیه خوانی و شبیه در شهرستان ساوه و روستاهایش

مراسم تغزیه خوانی بعنوان نمونه ای از نمایش های آئینی کهن و حماسی و با پیشینه دیرین بعنوان نمونه ای از هنر مردمی در شهرستان ساوه ازسه بخش بصری و سمعی و حرکت همراه با پرده هایی از صحنه ، حماسه کربلا ، قهرمانان کربلا ، صحنه های دفاع از حق و حقانیت و مبارزه با ستمگران مستبد و شهادت قهرمانانه و ایستادگی انها درراه حق هرساله به نمایش در میاید. صحنه های بعدی نمایش به اسارت گرفتن زنان و کودکان و سوزاندن خیمه ها ، سخنرانی های شجاعانه تاریخی وماندگار حضرت زینب در شهر شام و دردربار یزید وپراکندن پیام و رویدادهای حماسه کربلا ادامه این نمایش هاست .
در شهرستان ساوه وروستاهایش این نمایش های آئینی قدمتی کهن دارد ، زیرا مردمان این خطه از عاشقان مخلص وپاک باخته خاندان اهل بیت و سالارشهیدان امام حسین (ع) هستند و هرساله مراسم های گوناگونی به همین مناسبت در همه نقاط این شهرستان برگزار میشود. امیدوارم تصاویری زیبایی از این نمایش ها که اغلب در روستاها ی ساوه تهیه میشود به این مجموعه افزوده شود.

حماسه کربلا پیامی جهانی به همه نسل ها و همه عصرها بخصوص کودکان بوسیله نمایش حماسی وآئینی تعزیه

حماسه کربلا و پیامدهای ان مانند قیام مختار سوژه های بسیار عمیق وپرمایه هنری برای هنرمندان تثاتر وهنرمندان است تا درگسترش این هنر مردمی که بخش مهمی از فرهنگ تشیع وپیام تشیع را دربر میگیرد که شامل بخش هنرتثاترونمایش کودکان و هنرتثاترو نمایش بزرگسالان است که درجهت فرهنگسازی عاشورایی در مدارس و مساجد و حسینه ها بخوبی قابل نمایش بوده و میتواند پیام عاشورا در این نمایش ها به بهترین وزیباترین شکل به نسل های بعدی انتقال دهد. نمایش تعزیه بعنوان شاخه هنری مردمی و بومی یکی از اصیل ترین بخش هنری مطرح است. هنرمندان وقتی هنرشان ماندگار میشودکه با این بخش هنری پیوندی عمیق برقرار نمایند. برای اثار هنرمندان و ادبیات غربی بخش ترجمه و نمایش اینهمه در این دهه گذشته مایه گذاشته اند ولی در این بخش یعنی فرهنگ عاشورا و نهضت امام جسین (ع) کم کاری زیاد به چشم میخورد. درحالی اثار بسیاری از فرهنگ عاشورا در بسیاری از کشورها وجود دارد که به زبان پارسی هنوز ترجمه نشده است............... مولف

---------------------

اصطلاح

تعزیه (یا تعزیت) به معنی سوگواری، برپایی یادبود عزیزان از دست رفته، تسلیت، امر کردن به صبر و پرسیدن از خویشان درگذشته،خرسندی دادن و در برخی مناطق ایرانمانند خراسان به معنای مجلس ترحیم است.اما آنچه به عنوان تعزیه مشهور است گونه‌ای از نمایش مذهبی منظوم است که در آن عده‌ای اهل ذوق و کارآشنا در جریان سوگواری‌های ماه محرم و برای نشان دادن ارادت و اخلاص به اهل بیت، طی مراسم خاصی بعضی از داستان‌های مربوط به واقعهٔ کربلا را پیش چشم تماشاچی‌ها بازآفرینی می‌کنند.در تعزیه چون اهمیت خواندن هنرمندانهٔ اشعار بیش از روش اجرا و نمایش واقعه‌هاست، آن را — در قیاس با روضه‌خوانی — تعزیه‌خوانی نیز گفته‌اند.

پیشینه
تاریخ پیدایش تعزیه به صورت دقیق پیدا نیست. برخی با باور به ایرانی‌بودن این نمایش آیینی، پاگیری آن را به ایران پیش از اسلام به پیشینهٔ سه‌هزارسالهٔ سوگ سیاوش پهلوان داستان‌های ملی ایران نسبت داده و این آیین را مایه و زمینه‌ساز شکل‌گیری آن دانسته‌اند. برخی پژوهشگران نیز پیشینهٔ آن را به آیین‌هایی چون مصائب میترا ویادگار زریران بازمی‌گردانند و برخی پیدایش آن را متأثر از عناصر اساطیری میان رودان، آناطولی و مصر، و کسانی نیز مصائب مسیح و دیگر افسانه‌های تاریخی در فرهنگ‌های هند و اروپایی و سامی را در پیدایش آن کارساز دانسته‌اند. ولی به گمان بسیار، تعزیه جدا از شباهت‌هایش با عزاداری‌های آیینی گذشته شکل تکامل‌یافته‌تر و پیچیده‌تر سوگواری‌های سادهٔ شیعیان سده‌های نخستین برای کشته‌شدگان کربلا است.
برخی دیگر با استناد به گزارش‌هایی، پیدایش تعزیه را مشخصاً از ایران پس از اسلام و مستقیماً از ماجرای کربلا و شهادت حسین و یارانش می‌دانند. در دورهٔ اخیر سوگواری برای شهیدان کربلا از سوی دوستداران اهل بیت در آشکار و نهان در عراق، ایران و برخی از مناطق شیعه‌نشین دیگر انجام می‌گرفت؛ چنان‌که ابوحنیفه دینوری، ادیب، دانشمند و تاریخ‌نگار عرب، در کتاب خود از سوگواری برای خاندان علی به روزگار امویان خبر می‌دهد.
اگر تعزیه را به معنی عزاداری و سوگواری و نه به معنی شبیه‌خوانی امروز گمان کنیم، نخستین سوگواری بعد از پیشامد عاشورا از سوی گواهان عینی واقعهٔ کربلا بوده که در سنین کودکی و نوجوانی پس از عاشورا به اسارت رفتند؛ در واقع از هنگامی که قافلهٔ اسرا به طرف شام حرکت نمودند. برخی شبیه‌خوانی و برپایی تعزیه را جهت تماشای عینی واقعهٔ کربلا به یزید نسبت داده‌اند که گویا از عاملین واقعهٔ کربلا خواسته بود تا اعمالی را که مرتکب شده‌اند نمایش دهند و برخی به صفویه، دیلمیان و قاجاریه.
اما شکل رسمی و آشکار این سوگواری، به روایت ابن‌کثیر، برای نخستین بار در زمان حکمرانی دودمان ایرانی شیعه‌مذهب آل بویه صورت گرفت. این سوگواری به گونه‌ای بود که معزالدوله احمد بن بویه در دهم محرم سال ۳۵۲ هجری قمری در بغداد به مردم دستور داد که برای سوگواری، دکان‌هایشان را بسته و بازارها را تعطیل کرده، نوحه بخوانند و جامه‌های خشن و سیاه بپوشند. از این دوره دسته‌های عزاداری و نوحه‌خوانی رایج شده و پایه‌های نمایش شبیه‌گردانی ایران گذاشته شد.

در دوران حکومت سلطان محمد خدابنده، شیعیان حداکثر استفاده را در انجام مراسم سوگواری و بزرگداشت خاندان محمد می‌کردند اما سوگواری‌ها در این فاصلهٔ تاریخی سبک مشخصی نداشت. به‌تدریج و به مرور زمان، عزاداری‌ها برای حسین‌بن علی، شکل و شیوهٔ مشخصی پیدا کرد. تعزیه بیشترین رواج خود را با حمایت دولت و حکومت صفویان پیدا کرد. در دورهٔ شکوفایی تعزیه، با رواج تشیع و دلایلی مانند روضه‌خوانی و حمله‌خوانی تعزیه از حمایت بیشتری برخوردار شد.

تعزیه اما در دورهٔ ناصرالدین شاه به اوج خود رسید و بسیاری این دوره را عصر طلایی تعزیه نامیده‌اند. تعزیه که پیش از آن در حیاط کاروانسراها، بازارها و گاهی منازل شخصی اجرا می‌شد، اینک در اماکن باز یا سربستهٔ تکایا و حسینیه‌ها به اجرا درمی‌آمد. معروف‌ترین و مجلل‌ترین این تکایا، تکیهٔ دولت بود که در همین دوره به دستور ناصرالدین شاه و مباشرت دوستعلی‌خان معیرالممالک در سال ۱۳۰۴ هجری قمری ساخته شد. تکیهٔ دولت در زمان ناصرالدین شاه به تقلید ازتماشاخانه اپراهال انگلستان ساخته شد که ابتدا به منظور یک سالن تئاتر ساخته شد اما با مخالفت‌هایی که بود به تکیه تبدیل شد. از دیگر تکیه‌های معروف آن زمان تکیهٔ معاون‌الملک در کرمانشاه بود. در آغاز سلطنت ناصرالدین شاه، تعزیه در ۳۰۰ مکان مشخص برپا می‌شد. تعزیه تا زمان مشروطیت در اوج ماند.

در سال‌های آغاز دیکتاتوری رضاخان، یعنی پس از ۱۳۰۴ هجری شمسی، اجرای تعزیه و روضه‌خوانی رفته‌رفته ممنوع اعلام شد و با تخریب تکیهٔ دولت به دستور رضاخان، تعزیه پا به دوران افول خود گذاشت. هرچند پس از شهریور ۱۳۲۰ دیگر بار سر برآورد، اما در برابر سرگرمی‌هایی همچون سینما و تئاتر، نتوانست موقعیت و عظمت پیشین خود را بازیابد.

کد:

http://www.ir-tazyeh.ir

انجمن تغزیه ایرانیان
در این سایت تصاویرزیادی از مراسم تغزیه موجوداست که متاسفانه نمیتوان دید، درحالی که این تصاویر نمایش داده میشد ، میتوانست درترویج نقش آموزشی این هنردر دیگر شهرها و روستاها سودمند باشد. پیشنهاد ما به این انجمن محترم این است که حداقل تصاویری که به تاریخچه و پیشینه این هنر مربوط است به نمایش گذاشته شود و بخشی در سایت لطفا ایجاد نمایند تا تصاویری که از مراسم تعزیه شهرها و روستاها هرساله برگزار میشود از سوی تهیه کنندگان مراسم تغزیه محلی به اینجا فرستاده شود. یک پیشنهاد دیگر تشکیل بخشی برای هنرمندان کشور و ایجاد زمینه همکاری برای بالا بردن کیفیت نمایش استفاده و بکاربری تکنیک های هنری .

آدرس انجمن تعزیه ایرانیان
تهران - خیابان استاد شهریار - خیابان هانری کربن - پلاک 18 - طبقه دوم - کانون نمایش های آئینی و سنتی

تلفن: 02166721160

کد:

http://ir-tazyeh.ir

هنر نمایشی و مذهبی تعزیه در حالی در 30 آبان سال 1389 به نام ایران به ثبت جهانی رسید که کشور ترکیه نیز متقاضی ثبت جهانی این هنر آیینی مذهبی به نام خود بود.
منبع گزارش سایت همشهری