Savehsara

Aliabadi

نقش هنر های کاربردی درشکوفایی استعداد وتوانمندی های نابینایان و کم بینایان

قابلیت و استعداد و توانمندی های انسان بسیار زیاد است به گفته دانشمندان شاید خیلی از افراد فقط پنج یا شش درصد ازاین مقداررا درطول کل عمر خود استفاده می کنند. درحالی که پژوهشگران و برنامه ریزان آموزشی برای عدم اتلاق سرمایه و انرژی میلیونها انسان باید در فکر تدوین برنامه های خلاق و ابتکاری و تصحیح و رفع نواقص سیستم آموزش و پرورش فعلی باشند و از همان قدم اول آموزش ابتدائی علمی ترین و عالی ترین آموزش های تثوری کیفی همراه آموزش های عملی و کاربردی دست دردست هم آموزش داده شود. یعنی به میزان ازمایشگاه و کارگاه ها از همان بدو مدارس ابتدائی دربرنامه ریزی جا داده و ساخته شود. سنین کودکی عالی ترین سنین فراگیری شبکه عصبی مغز است و بهترین و عالی ترین و کیفی ترین دوره آموزش افراد یک جامعه میتواند در دوره ابتدائی رخ میدهد . البته این امر الزام به بکار بردن روش های کاربردی و عملی در مدارس ابتدائی پابه پای آموزش تثوری فعلی است. در واقع اگر قرار باشد درصد بالایی از استعداد افراد جامعه در طول آموزش شکفته شود و در سنین رشد به صحنه ظهور فعال در دنیای تحصیل و بالاخره خود را بطور کامل در دنیای کار نشان دهد ، استفاده ازکارامد ترین روش های آموزشی است . یکی از آموزش های موفق آموزش دوگانه یعنی آموزش تثوری + آموزش عملی و کاربردی مربوط به آموزش های تثوری است. ایندسته آموزش ها در جهان نتایج مفید و خوبی داشته و از اتلاق وقت افراد جامعه جلوگیری کرده ویکی از عوامل مفید علیه بیکاری در سنین رشد است. بنابراین مجهز بودن مدارس به آزمایشگاه های فیزیک +شیمی +علوم زیستی وکارگاه های فنی وحرفه ایی در شکل فراگیر لازم و ضروری است. سیستم های آموزش و پرورش نیاز به یک خانه تکانی و انقلاب آموزشی دارد. زیرا مسئولیت عظیم آموزش و پرورش در توانمندی افراد جامعه و دادن توانمندی های شغلی و غنی کردن تک تک افراد با توجه به استعداد و توانائی هایشان مشخص میشود. اگر آموزش و پرورش مسئولیت پرورش انسانها را بشکل علمی و کاربردی وحتی اقتصادی بعنوان یک هدف مشخص در نظر داشته باشد ، از بسیاری از اتلاف وقت ها جلوگیری بسیار خواهد شد. لازمه بالابردن کیفیت آموزش وپرورش ، بالا بودن دانش و توانمندی و کیفیت کادر آموزشی و معلمین است. یکی از خدمات مهم برای بالا بردن کیفیت دانش و علوم حاکم بر مدارس ،فراهم آوردن زمینه آموزش کیفی وپژوهش خود معلمین در رشته های درسی و مواد درسی مورد تدریس است.

یکی از این منابع غنی انسانی و استعدادها که در بسیاری از کشورها کمترمورد استفاده و پژوهش قرار گرفته ، توجه به دسته اجتماعی نابینایان و کم بینایان است.
متاسفانه در بسیاری از کشورها یکی از اشتباهات کارشناسان بازار کار و بخش درمانی در مورد نابینایان و کم بینایان این است که ازبخش های سالم و قوه های دریافتی حسی یک نابینا و یا کم نابینا غفلت کرده وآنرا ندیده و بی استفاده میگذارند . چون نابینایان و کم بینایان بخشی از اعضای بدن خود ، یعنی چشم هایشان رابراثرعواملی مانند، سوانح و تصادفات، بیماری ویا ژنتیک از دست داده و یا بشکل درازمدت آسیب دیده . شاید حتی با پیشرفت های علمی زیاد قابل ترمیم کامل نباشد. البته با توجه به پیشرفت های اخیرعلمی چیپس های الکترونیکی برای نابینایان ساخته شده که این چیبس های الکترونیکی بوسیله عمل جراحی در حفره چشم قرار داده وبه رشته های عصبی مغز اتصال داده میشود . این چیبس های الکترونیکی حتی ممکن است بنیایی را به افراد نابینا ببخشند.

با این حال درحال حاضر دیگر استعداد و توانایی های نابینایان و کم بینایان دیده نمی شود.
کارشناسان بجای اینکه اهداف آموزشی و برنامه ای اجتماعی نابینان را از بدو تولد تا سنین رشد شغلی روی دیگر قوه های بدنی سالم انان مانند حس شنوایی ، حس لامسه تمرکز دهند و اگردر صد د این باشند که از این دسته قوه های حسی در تعلیم و تربیت آموزشی و شغلی استفاده نمایند ،شرایط زندگی نابینایان بسیار بهتر خواهد شد. اما متاسفانه کارشناسان اجتماعی برعکس عمل کرده وفعالیت های شغلی برای کم بینایان انتخاب می کنند که با کارکرد چشم سروکارداشته وهمین انتخاب میتواند بسیاری از هزینه ها را تلف کرده وکیفیت کار راپائین اورد. در مورد نابینایان ممکن است شرایط مشکل تر و بعنوان افراد معلول وازکارافتاده به انها نگاه شود واز استعدادهای انها درمشاغل بخوبی استفاده نشود.

ممکن است به افراد کم بینا از روی خطا مشاغلی محول شود که از چشم درجایگاه اول بیشتر استفاده میشودو این کار بار کم بینا را سنگین تر میسازدو اصلا عاقلانه نیز نیست ، زیرا ضعف و ناتوانی ندیدن خود به اندازه کافی برای این دسته تلخ هست، چرا باید میزان رنج ایندسته را با انتخاب غلط بیشتر کرد؟
چه بسادر درازمدت ای افراد بعلت ورود به سنین کهولت وتحلیل رفتن همان مقدار کم بینایی دچار مشکلات بیشتری ازجمله روحی شوند .ایندسته محاسبات اشتباه میتواند ازمیزان کارامدی و راندمان شغلی این افراد بکاهد. چه بسا با عینک ودیگرابزارهای کمکی فقط مقداری از این نواقص پوشش داده شود، ولی کارعاقلانه این است که به این دو دسته کارها و مشاغلی محول شود که از قوه شنوایی و قوه بیان و گویایی و دستها دردرجه اول درشغل کاربرد و مصرف داشته باشد وبرای کم بینایان استفاده از چشم در درجه دوم قرار گیرد. اگر در آموزش به ایندسته ازواقعیت بیشتر توجه شود ، چه بسا این افراد از کمبود بینایی خود در زندگی چندان دچار مشکلی نشده و قابلیت تطبیق پذیری بهتری رابا محیط زندگی خود تجربه نمایند و از نابینایی و یا کم بینایی رنج کمتری ببرند.
توانمندی های خاص نابینایان و کم بینایان بعنوان بخشی از سرمایه های انسانی مستعد قابلیت این را دارد که دردسته ای از مشاغل اجتماعی بخوبی مورد بهره برداری واستفاده قرار گیرد.نابینایان و کم بینایان به توفیق خداوند از استعدادهای بسیاری بسان کان های گوهرنهفته برخوردارند که هنوزبه مصرف و استخراج خوب نرسیده.

اگر با نابینایان از نزدیک آشنایی داشته باشید ، می بینید ایندسته افراد اغلب از حس شنوایی فوق العاده ،حس گویای ، حس بویایی بسیار و مهارت بسیار بالا دستها درانجام کارها وفعالیت روزانه برخوردارند. چون ازقوه شنوایی و دستهایشان بعنوان جانشین چشم برای دیدن و درک کردن اشیاء استفاده می کنند ، بطبع به مرور زمان این بخش های مغزنابینان وکم بینایان به مهارت خوبی میرسد.
چه مشاغلی برای نابینایان و کم بینایان در درازمدت میتواند مفید و مثمرالثمر باشد؟کلیه مشاغلی که با بخش شنوایی و سمعی درگیر هستندو بیشتر خدمات سمعی و صوتی تولید میکنند ، محل های شغلی قابل استفاده ایی برای نابینان و کم بینایان می تواند باشد.

قرائت و آموزشی قرآن خوانی (با شرط وضو و پاکی دست ، بدن و لباس) ازطریق آموزش های صوتی برای دسته ای از نابینایان و کم بینایان علاقه مند ومستعد که ازقوه شنوایی و صدای مناسبی برخوردارهستند ،یکی دیگر از زمینه فعالیت شغلی بعنوان مربیان آموزش قران دربنیاد و نهادهای آموزشی وفرهنگی است. بنا برتجارب دینی ، فرهنگی و درمانی میدانیم قرائت و صوت قران اثری بسیارآرامش بخش وتسکین دهنده برروی روح و روان افراد دارد .نابینایان دردرجه اول خود ازقرائت صوتی قران آرامش میگیرند ودر درجه دوم به افراد دیگر از این راه خدمت می کنند .نابینایان هرروز و هر ساعت با مشکل نابینایی مواجه هستند ولی با تماس مدوام با قوه معنوی سطح ایمان، احساس شکوری وقوه اعتماد بنفس شان امکان رشد را میتواند بیابد . بسیاری از نابینایان که با ایمان وعشق به خداوند زندگی می کنند ، رنجهایشان با همه بزرگی برایشان مثل یخ ذره ذره کوچک میشوند. البته اگر مبتکرین و مخترعین کشورمان در صدد ابداء و تولید وسایل فنی و ابزارهای کمکی ازجمله لنزی ، مطالعاتی و آموزشی برای کم بینایان باشند ، با کمک این تکنیک و ابزارها به بهبود کیفی شرایط زندگی و کار و معیشیت این دسته کمک های بزرگی و تحول بنیادین رخ خواهد داد.

امروزه با توسعه تکنیک و فنون ابزار صوتی کتاب گویا ، اسکن این امکان را برای نابینایان وپژوهنده ها فراهم شده تا هرکتابی را بدون نیاز به استفاده ازچشم روی دستگاه اسکن قرار داده و از طریق گوش آنرا مطالعه کنند. نتایج پژوهشهای سمعی خود را نابینایان میتوانند با خط بریل به رشته تحریردراورند. شاید درآینده برای دانشجویان مستعد نابینا دانشکده ایی مجهز به کاربرد سمعی وصوتی در رشته های گوناگون تخصصی مانند ادبیات و شعر، هنرکلامی مانند فنون سخنوری وتربیت سخنوران وادیبان ، موسیقی درمانی ابداء و تاسیس شود ، تا ایندسته پژوهشگران نابینا با علوم کاربردی که فراگرفته اند در حوزه هایی که بنحوی با بخش سمعی وصوتی فرهنگی و سلامت مربوط میشود بتوانند فعالیت وخدمات شغلی تعریف شده به جامعه ارائه دهند و فقط بعنوان عصا کش به انها نگاه نشود.

زمینه دیگر فعالیت شغلی برای نابینایان وکم بینایان مستعد استفاده از انها در تریبت وتعلیم کادرموسیقی درمانی ( تربیت مربیان درمان و سلامت ) است. تربیت هنرمندان نابینای مستعد دربخش موسیقی سنتی نیز یکی دیگر از این امکانات است . دراین تعلیم ها چون از ابزارهای موسیقی مانند نی ، فلوت ، طبل و پیانو( دگمه درشت) که بیشتر با دست انجام میشود ، نقش استفاده از چشم انچنان مد نظر و مورد نیاز نیست ، ایندسته هنرمندان نابینا حتی میتوانند نت های موسیقی را با کمک خط بریل ( که بوسیله دستگاه قرقره ای( روش ابتکاری) در زیر انگشتان پایشان میچرخد ، بخوبی لمس کرده و درحین اجرای کنسرت با حس لامسه انگشتان پا آنرا کلمه به کلمه مطالعه نمایند. هلن کلر با اینکه نابینا وکر بود ، دستهایش را برروی پیانو قرار میداد و ارتعاش های موسیقی را با دست احساس وملودی موسیقی را درک وحس میکرده.
موسیقی درمانی بعنوان یک شغل در کم کردن رنج نابینایان و کم بینایان اثرات مفیدی به جا میگذارد.وقتی یک فرد نابینا درحین فعالیت های حرفه ای اش می بیند اگرچه افراد دیگرنابینا نیستند ،چه بسا به اندازه خود او مشکلات داشته باشند .
بطور مثال برای افراد عادی نابینا اپراتوری تلفن ، کارهای اداری ونوشتاری بوسیله خط بریل بخوبی قابل انجام است . بسیاری از نابینایان درانجام وارائه ایندسته خدمات شغلی نوشتاری بعلت دقت و تمرکز درونی ودرونگرایی خاص ازکمی خطا برخوردارند.
کار و شغل درتقویت ارتباطات اجتماعی نابینایان موثر است و از منزوی ومبتلا شدن انها به عوارض روحی جلوگیری می کند.
انجام کارهای اداری مانند خدمات نوشتاری بوسیله دستگاه وخط بریل با انگشتان انجام و به چشم نیاز ندارد.امروزه با توجه به رشد صنعت یارانه ای از طریق صوتی نوشته های خطایی قابل تصحیح است و فرد نابینا بخوبی می تواند همانند یک فرد بینا یک نوشته تحریری اداری مانند نامه ها را ساعت ها پشت سرهم با دستگاه بریل تحریر و با کمک تکنیک های مدرن هر نوع خطایی را نیز تصحیح نماید.
دسته ای از مشاغل هنری صنایع دستی مانند حصیر بافی ، سفال گری، نجاری ، گلیم بافی که با کمک دست و لمس کردن براحتی انجام پذیر هستند. این دسته مشاغل میتواند زمینه های شغلی برای نابینایان و کم بینایان باشد. این دسته فعالیت ها دستی چون با دست بیشتر انجام میشوند ، به مرور زمان مهارت لازم را براثر تکرار و حس لمسی برای فرد نابینا بخوبی فراهم میسازد.