تاریخ: پنج‌شنبه 24 شهریور 1390 - 13:51 عنوان: علفهاي هرز و روش پيشگيري و دفع انها در مزارع
مدیر انجمن
عضو شده در: 30 بهمن 1388 پست: 2274
امتياز: 60455
علفهاي هرز و روش پيشگيري و دفع انها در مزارع
موجودات زنده عامل اصلی صدمه به گياهان باغی هستند، اگر چه عوامل غير زندهای مانند خشكی، كمبود يا زيادی عناصر غذايی، شوری و حتی سموم شيميايی سبب آسيب به گياهان می‌شوند. در اين بخش در مورد علفهای هرز كه خسارت زيادی به محصولات باغبانی وارد می‌سازند بحث می‌شود و ساير عوامل زندهای كه به گياهان آسيب می‌رسانند در بخش اطلاعات پايه گياه پزشکی شرح داده شده است. اين عوامل عبارتند از: قارچ‌ها، باكتری‌ها، ويروس‌ها، مايكوپلاسماها، حشرات، كرم‌ها، نماتدها، جوندگان و پرندگان. بنابراين موجوداتی كه باعث خسارت به محصولات كشاورزی می‌شوند به سه گروه كلی علفهای هرز، بيماری‌ها و آفات تقسيم‌بندی می شوند.
علفهای هرز(Weeds):
علفهای هرز گياهانی ناخواسته هستند كه در مصرف منابع آب و خاك دخالت می‌كنند و از اينرو به شكلی جدی رفاه بشر را تحت تأثير قرار می‌دهند. همچنين به گياهانی كه خارج از محل اصلی خود رشد كرده‌اند علف هرز گفته می‌شود. معمولاً اين موضوع بدين معناست كه علفهای هرز در زمينی رشد می‌كنند كه ما می‌خواهيم گياهان ديگری را در آنجا توليد كنيم (زمين‌های كشاورزی) و يا اينكه علفهای هرز در مكانهايی رشد می‌كنند كه ما نمی‌خواهيم گياهی در آنجا باشد. در زراعت، باغبانی و جنگلكاری، علفهای هرز با گياهان سودمند رقابت كرده و موجب كاهش عملكرد و كيفيت محصول می‌شوند. از طرفی علفهای هرز در مناطقی كه كشاورزی صورت نمی‌گيرد مانند محل‌های صنعتی، كنار جاده‌ها، ريلهای راه‌آهن، فرودگاه‌ها، مخازن و كانال‌های آب رشد می‌كنند. بنابراين در چنين وضعيتی تمام گياهان ممكن است علف هرز محسوب شوند. با وجود اينكه مطالعه دقيقی در مورد ميزان خسارت علفهای هرز در دنيا وجود ندارد اما مشخص است كه ميزان خسارت و اتلاف محصولات كشاورزی در اثر علفهای هرز از ساير عوامل مخرب نظير آفات و بيماری‌ها بيشتر است، به طوری كه تقريباً نيمی از خسارت وارده بر توليدات كشاورزی به علت وجود علفهای هرز است.
نحوه خسارت رسانی علفهای هرز :
علفهای هرز به روشهای مختلفی باعث خسارت به محصولات كشاورزی و كشاورزان می‌شوند كه اهم آن عبارتند از:
1- كاهش عملكرد محصول:
در اثر رقابت علفهای هرز با گياهان باغی، برای جذب عناصر غذايی، رطوبت خاك و نور كافی، عملكرد گياهان باغی كاهش می‌يابد.
2- كاهش زمين‌های مرغوب برای كشاورزی:
آلودگی شديد زمين‌های كشاورزی به علفهای هرز چند ساله مانع كاشت مداوم بسياری ازگياهان در يك منطقه می‌شود.
3- محدود شدن گياهان مورد كشت :
توانايی رقابت گياهان با علفهای هرز متفاوت است بنابراين حضور يك علف هرز در زمين باعث محدود شدن انتخاب گياهان مورد كاشت می‌شود. به ويژه اگر آلودگی شديد باشد.
- از دست رفتن كيفت محصول :
بسياری از سبزی‌ها و گياهان زراعی با اينكه وجود علفهای هرز را تحمل می‌كنند اما از كيفيت آنها كاسته می‌شود.
5- كاهش كارآيی نيروی انسانی در زمين :
علفهای هرز حركت كشاورزان را در زمين مشكل می‌كنند. كارآيی عملياتی مانند مصرف كود سرك و كنترل بيماريها و آفات و حتی برداشت را كاهش می‌دهند.
6- افزايش هزينه‌های مبارزه با آفات و بيماری‌ها :
علفهای هرز ميزبان ثانويه چندين نوع حشره، عوامل بيماری‌زا و نماتدها هستند. برای مثال شته‌ها و مگس ساقه كه ميزبان آنها خردل وحشی و هويج وحشی است يا بيماری زنگ سياه ساقه گندم كه عامل اين بيماری از يولاف وحشی به عنوان ميزبان ثانويه استفاده می‌كند.
7- مشكلات حاصل از رشد علفهای هرز آبزی :
باعث كاهش جريان آب آبياری شده و مشكلاتی را در عمل زهكشی و ذخيره سازی آب در مخازن ايجاد می‌كنند.
طبقه بندی علفهای هرز :
در مناطق با آب و هوای معتدل، علفهای هرز بر اساس چرخه زندگی در سه گروه زير تقسيم‌بندی می‌شوند:
علفهای هرز يك ساله:
گياهان يك ساله، چرخه زندگی خود را در كمتر از يك سال كامل می‌كنند. كنترل آنها آسان است اگر فقط يك نوع علف هرز يك ساله در زمين داشته باشيم. اما معمولاً تعداد اين نوع علفهای هرز زياد بوده و هزينه كنترل آنها از علفهای هرز چند ساله بيشتر است. علفهای هرز يك ساله تابستانه در بهار جوانه زده و در پاييز می‌رسند و بذرهای آنها تا بهار سال بعد به ركود می‌روند. مانند توق، نيلوفر پيچ، تاج خروس و سلمه تره.
علفهاي هرز يك ساله زمستانه در پاييز جوانه زده و در بهار و اوايل تابستان، به بذر مي‌نشينند. بذر آنها در تابستان به حالت ركود در خاك باقي مي‌ماند. مانند گندمك، بروموس‌ها، كيسه كشيش، قدومه بياباني و گل گندم.
علفهاي هرز دو ساله :
دورة زندگي اين گروه از گياهان بيش از يك سال بوده، اما از دو سال تجاوز نمي‌كند. تعداد علفهاي هرز دو ساله كمتر از ساير گروه‌ها است. مانند علف ماهور، كنگر صحرايي و برگ باباآدم.
علفهاي هرز چند ساله:
دورة زندگي چند ساله‌ها، بيش از دو سال طول مي‌كشد. اكثر چند ساله‌ها با بذر ازدياد مي‌يابند و تعداد بسياري از آنها با روش‌هاي غير جنسي تكثير مي‌شوند. علفهاي هرز چند ساله را بر اساس روش توليد به دو گروه طبقه‌بندي ميكنند.
چند ساله‌هاي ساده، انتشار آنها با بذر است اما اگر بريده شوند، تكه‌هاي قطع شده ممكن است گياهان جديدي توليد كنند. مانند ريشه‌هاي گل قاصد و ترشك.
چند ساله‌هاي خزنده، توسط ريشه‌هاي خزنده، استولون و يا ريزوم تكثير مي‌شوند. نظير ترشك قرمز، شير تيغي چند ساله، پيچك صحرايي، عشقه زميني ، مرغ، قياق و علف گندمي. علاوه بر آن ممكن است با بذر هم توليد شوند. برخي نيز مانند اويارسلام و سيب زميني ترشي با غده ازدياد مي‌شوند.
روش‌هاي كنترل علفهاي هرز :
غالباً، مناسب‌ترين روش براي كنترل علفهاي هرز، برنامه‌اي است كه دو يا سه روش را براي استفاده تلفيقي در طي تمام فصل، در دو روش مكانيكي و شيميايي تركيب كند. شش روش كنترل علفهاي هرز به طور خلاصه در زير توضيح داده مي‌شوند.
مكانيكي:
اين روش داراي دو شيوة مشخص و مشهور شخم (Tillage) و موور زدن (Mowing) براي كنترل علفهاي هرز است.
يك نوع شخم زدن، دفن كردن علفهاي هرز است. اين روش براي بسياري از علفهاي هرز كوچك يك ساله مؤثر است. دفن كردن براي علفهاي هرزي كه داراي ريزوم يا ريشه‌هاي قابل جوانه زدن هستند نيز مناسب است. مانند پيچك صحرايي، مرغ، قياق و اويارسلام. نوع دوم شخم زدن، بر هم زدن سيستم ريشه است. در اين روش، از وسايل شخم سطحي مانند پنجه غازي، هرس و كج بيل دوار استفاده مي‌شود. هدف، سست كردن سيستم ريشه و يا بريدن آن است تا گياه پيش از استقرار مجدد ريشه‌هايش در اثر خشك شدن از بين برود. اين عمل در هواي گرم و خشك براي علفهاي هرز كوچك بسيار مؤثر است. بيشتر علفهاي هرز چند ساله، در مرحله نهال بذري توسط شخم زدن از بين مي‌روند، اما پس از توليد ريزوم، استولون، غده يا ريشه‌هاي زاينده، از بين بردن آنها مشكل است.
موور زدن تنها در گياهان بلند ريشه مؤثر بوده و بر روي گياهان كوتاه رشد اثري ندارد. علفهاي هرز يك ساله بلند را به منظور كاهش رقابت با گياهان زراعي و براي جلوگيري از توليد بذر، موور مي‌زنند. انجام پياپي موور باعث حذف غالبيت انتهايي شده و رشد مجدد از جوانه‌هاي راكد صورت مي‌گيرد و در نتيجه گياه بتدريج ضعيف شده و از بين مي‌رود. علفهاي هرز روزت مانند كه روي زمين به حالت خوابيده هستند بوسيله موور كنترل نمي‌شوند.
رقابت زراعي :
ارزان‌ترين و كاربردي‌ترين روش براي كنترل علفهاي هرز است منظور اين است كه پوشش گياهي تقويت شده تا بر روي علف هرز سايه اندازي كند. البته علفهاي هرز رقابت كننده‌هاي قوي هستند. براي مثال حذف علفهاي هرز كوچك (وجين دستي) و ايجاد فرصت كافي براي رشد گياه اصلي و پوشش كامل سطح خاك يكي از راه‌هاي كنترل از طريق رقابت زراعي است. پوشانيدن سطح خاك و علفهاي هرز (مالچ‌دهي) پلاستيك تيره، كاغذ تيره رنگ، كاه، خاك اره و مانند آن كه مانع از رسيدن نور به علفهاي هرز مي‌شوند موضوع رقابت براي نور است.
تناوب زراعي :
بعضي از علفهاي هرز، در برخي زراعتها، بيشتر از ديگر علفهاي هرز ظاهر مي‌شوند. براي مثال تاج خروس و سلمه تره اغلب در زراعت ذرت و خردل وحشي، يولاف وحشي، سير وحشي، گل گندم و خارها از علفهاي هرزي هستند كه در كشت غلات فراوان رشد ميكنند. تناوب گياهان براي كاهش رشد علفهاي هرز راه مؤثري است.
آتش :
براي حذف علفهاي هرز از كنار جاده‌ها و ديوارة نهرها و از بين بردن گونه‌هاي پهن برگ در جنگل‌هاي سوزني برگ و كنترل علفهاي هرز يك ساله در برخي گياهان زراعي رديفي، از آتش استفاده مي‌شود. براي كنترل علفهاي هرز چند ساله اين عمل بايد در چند نوبت پي‌در پي انجام شود.
بيولوژيك:
كنترل بيولوژيك يعني كنترل جمعيت يك موجود زنده به وسيله دشمنان طبيعي آن. اين دشمن بايد فقط علف هرز را از بين ببرد و به گياه اصلي حمله نكند. دشمنان طبيعي علفهاي هرز، حشرات، بيماري‌هاي گياهي و برخي گياهان داراي اثرات اليلوپاتيك (برخي گياهان از راه آزاد سازي مادة شيميايي از خود به درون محيط، اثري زيان آور براي ديگر گياهان دارند، به اين واكنش، اثر اليلوپاتيك (Allelopathy) هستند. كنترل بيولوژيك براي مبارزه در يك منطقه وسيع و بر عليه يك نوع علف هرز مناسب است. براي مثال استفاده از پروانه ساقه خوار كاكتوس (Cactoblastis cactorum) براي كنترل علف هرز زبان مادر شوهر(Opuntia spp) . گزارش شده كه ارقام مختلف يولاف، داراي سطوح مختلف فعاليت اليلوپاتيك هستند و مشخص شده است كه يولاف وحشي در كوتاه نگه داشتن گياهان ديگري كه در مجاور آن رشد ميكنند بسيار موثر است. مي‌گويند. اين اثر احتمالاً توسط ماده‌اي كه مشابه كُند كننده‌هاي رشد شيميايي عمل مي‌كند، سبب كاهش رشد يا توقف رشد گياهان مي‌شود.
شيميايي :
در اين روش از مواد شيميايي براي كنترل علف هرز استفاده مي‌شود اين مواد شيميايي علف كش ناميده مي‌شوند. زمان مصرف مواد شيميايي (علفكشها) ممكن است نسبت به گياه اصلي و يا علف هرز تعيين شود. روش‌هاي اصلي موجود كه عملاً وجود دارد عبارت است از:
تيمار پيش از كاشت(Per- planting) :
زمان مصرف علف‌كش پيش از كشت گياه اصلي است. مانند استفاده از متيل برومايد براي از بين بردن بذر علفهاي هرز در بستر كاشت.
تيمار پيش رويش(Per- emergence):
زمان كاربرد علف كش پيش از ظهور و بيرون آمدن گياه اصلي و يا علف هرز خاصي از خاك مي‌باشد. در اين روش معمولاً علف كش به سطح خاك پاشيده مي‌شود.
تيمار پس رويش(Post- emergence) :
زمان مصرف علف كش پس از پيدايش و بيرون آمدن گياه اصلي و يا علف هرز از خاك است. براي مثال تو، فور- دي براي كنترل پس رويش علفهاي هرز پهن برگ در كشت ذرت و غلات ريز دانه استفاده مي‌شود.
كنترل علفهاي هرز گياهان باغي :
زيان‌هاي ناشي از علفهاي هرز در سبزيجات بسيار است. آزمايشهاي مختلفي ثابت كرده است كه وجود علفهاي هرز در سبزيكاري موجب كاهش شديد عملكرد مي‌شود.
بنابراين كنترل علفهاي هرز در سبزيكاري با مصرف علف‌كش‌هاي انتخابي و همچنين وجين سريع تمامي آنها اهميت بسياري دارد.
در ميوه‌كاري علفهاي هرز با درختان جوان (به ويژه در خزانه‌كاري‌ها) براي جذب آب، نور و مواد غذايي رقابت ميكنند. در درختان مسن، رقابت علفهاي هرز اهميت كمتري دارد اما باز هم باعث كاهش عملكرد مي‌شوند. علفهاي هرز چند ساله مانند علف گندمي، قياق، مرغ، اويارسلام و پيچك صحرايي بايستي پيش از احداث باغ كنترل شوند تا مبارزه با آنها آسان‌تر و ارزان‌تر تمام شود. سيستم كلي كنترل علفهاي هرز در ميوه‌كاري ممكن است تركيبي از چند روش مانند موور زدن، مالچ‌دهي و استفاده از علفكشها باشد. غالباً روي رديف از علف‌كش و بين رديف از موور استفاده مي‌شود. براي كنترل علفهاي هرز چند ساله، از تو، فور- دي براي گونه‌هاي پهن برگ، از گلايفوسيت براي بيشتر گونه‌ها و از دالاپان براي كشيده برگها استفاده مي‌شود.
نحوه تأثير علفكشها :
در مبارزه با علفهاي هرز هدف نهايي اين است كه علف هرز مزرعه از بين برود و به گياه اصلي صدمه‌اي نرسد. علفكشها را به دو طريق بكار مي‌برند، يكي در خاك و ديگري روي شاخ و برگ و اندام هوايي گياه. علاوه بر آن برخي از علفكشها هر نوع گياهي را كه با آنها تماس حاصل كند از بين مي‌برند و بعضي نيز بر روي تعدادي از گياهان مؤثر و روي گياهان ديگر بي‌تأثيرند.
موادي كه به عنوان علف‌كش استفاده مي‌شوند تأثير يكسان نداشته و ساختمان شيميايي آنها تعيين كنندة اثرشان است.
برخي از علفكشها جاذب رطوبت هستند و پس از تماس با گياه، آب آن را جذب ميكنند و موجب انهدام آن مي‌شوند.
علف‌كش‌هاي سيستميك، از طريق شيره گياهي به اندام‌هاي مختلف مي‌رسند و در بافت‌هاي مريستمي و اندام‌هاي زايا تجمع يافته و سبب اختلال در تقسيم سلولي مي‌شوند.
برخي از علفكشها پس از پاشيده شدن روي گياه با كلروفيل تركيب مي‌شوند و در نتيجه كلروفيل از بين مي‌رود.
علف‌كش‌هاي هورموني پس از وارد شدن به گياه در تمام اندام‌هاي آن جريان يافته و موجب تنفس شديد، تجزيه سريع مواد غذايي و ايجاد سوختگي در گياه مي‌شوند.
خواص كلي علفكشها :
به طور كلي علفكشها به دو دسته زير تقسيم مي‌شوند:
1- علف كش‌هاي عمومي :
كه براي از بين بردن تمام گياهان اعم از زراعي و علف هرز استفاده مي‌شوند مانند گراماكسون، رانداپ و كلراتها.
2- علف‌كش‌هاي انتخابي :
تركيباتي هستند كه اگر با غلظت مناسب و توصيه شده مصرف شوند هيچ اثر نامطلوبي بر گياهان اصلي ندارند، مانند تو، فور- دي، سيمازين، سافيكس و TCA .
سايت سبز گستر
------------------------------------------
مصرف از علف كش ها مقارن با ضررهايي است. ضرر علف كش ها اين است كه بعلت دارا بودن مواد شيمايي خاك و مواد كشاورزي و به تكرار اب هاي زير زميني را الوده ميكنند و نيز تماس دام ها با ان نيز خالي از ضرر نيست. در صورت گسترش شديد گياهان هرز بعنوان اخرين راه حل معرفي شده. در مورد استفاده از اين مواد حتما بايد با نظر كارشناسان كشاورزي و گياه پزشكان باشد...... مولف
علفهاي هرز مزارع گندم
در بين تمامی گياهان زراعی، گندم بيشترين سطح زير کشت را در جهان دارد. تقريباً يک‌ششم از کل زمين‌های زراعی جهان زير کشت گندم است.گندم با سطح زير کشت حدود 6 ميليون هکتار در کشور و350.000 هکتار در استان خراسان رضوی، مهم‌ترين محصول زراعی محسوب می‌شود. يکی از عواملي كه بيشترين خسارت را به محصول گندم مي‌‌زند و نقش قابل توجهی در کاهش عملکرد آن دارد، علفهای هرز است.
نحوه خسارت‌زايي علفهاي هرز:
1- آب و مواد غذايي مورد نياز گياه زراعي را جذب می‌کنند.
2- با افزايش تعداد برگها، فضا را برای گياه زراعی كاهش مي‌دهند.
3- با گسترش ريشه خود و گاه با توليد مواد سمي، به محصول خسارت می‌زنند.
4- با توليد بذرهاي فراوان، سبب نامرغوبي محصول و يا ايجاد مسموميت مي‌شوند.
5- جايگاه زندگی برخي از آفات و بيماريها بوده و خود، عامل خسارت به محصول مي گردند.
شناخت دقيق علفهاي هرز و آشنايي با دوره زندگي آنها، به كشاورزان اين امكان را مي‌دهد تا با مديريت علمي، موجب افزايش محصول شوند. همچنين با استفاده مؤثر سموم و خودداري از مصرف بي‌رويه آنها، از بروز مقاومت در علفهاي هرز جلوگيري نمايند.
مهار علفهاي هرز گندم:
هدف از مهار علفهاي هرز، ريشه‌كني كامل آنها نيست، بلكه مهار در حد مطلوب است. براي اين منظور روش‌هاي مختلفي وجود دارد. استفاده از آن روش‌ها به چند عامل بستگي دارد، از جمله:
گونه علفهاي هرز،
شرايط آب و هوايي منطقه،
نوع خاك،
كشت‌هاي متداول در منطقه،
امكانات قابل دسترس
و شرايط اجتماعي و اقتصادي.
روش‌هاي مهار علفهاي هرز:
1- پيشگيري:
يكي از اصول اوليه كشاورزي صحيح و ارزان‌ترين راه جلوگيري از خسارت علفهاي هرز مي‌باشد. پيشگيري شامل اقداماتي است كه از آلوده شدن و يا شدت گرفتن آلودگي يك منطقه جلوگيري مي‌كند.
مهم‌ترين اقدامات:
بوجاري و پاك‌سازي بذرهاي مصرفي، از علفهاي هرز.
جلوگيري از چراي دام‌هايي كه قبلاً در مزارع آلوده به علفهاي هرز تغذيه كرده‌اند و خودداري از مصرف كودهاي حيواني يا خاك‌هاي آلوده به بذرها و باقيمانده علفهاي هرز.
جلوگيري از به بذر نشستن علفهاي هرز حاشيه مزارع و جوی های آبياری.
جلوگيري از ورود بذرهاي علفهاي هرز به مزارع، با استفاده از آب و ادوات كشاورزي.
بازديد از مزارع و از بين بردن لكه‌هاي آلودگي علفهاي هرز.
ضدعفوني بذرها و مبارزه با آفات خاكزي و بذرزاد که موجب توليد گياه قوي‌تر شده و رقابت آن را با علفهای هرز افزايش می‌دهد.
2- روش‌هاي زراعي و مكانيكي:
تناوب زراعي: تناوب زراعي يعني اينكه در يك برنامه منظم، هر سال بخشي از مزرعه را به محصول معيني اختصاص دهيم. این كار می‌تواند استقرار علفهاي هرز در مزرعه را كاهش داده و مهار آنها را آسان‌تر كند.
رعايت اصول فني كاشت: كاشت به‌موقع، تهيه بستر مناسب، رعايت عمق كاشت، تقويت و حاصلخيزي خاك و مهار آفات و بيماريها، مواردي است كه محصول را در رقابت با علفهاي هرز موفق مي‌كند. رعايت تراكم كاشت بوته‌ها يكي از اقداماتي است كه سبب مي‌شود بوته‌هاي محصول زودتر فضا را پر كرده و با ایجاد سايه، از رشد علفهاي هرز جلوگیری نماید.
وجين: كندن علفهاي هرز با دست يا ابزارهاي ابتدايي كشاورزي در مزارع كوچك و يا در مورد محصولاتي كه روش‌هاي ديگر مهار علفهاي هرز در آنها امكان ندارد، اقدام مناسبي است.
شخم: علاوه بر آماده‌سازي بستر خاك، به مهار علفهاي هرز كمك مي‌كند.
1- شخم سطحي در زمان آيش:در ابتداي فصل بهار هنگامي كه علفهاي هرز در مراحل اوليه رويش هستند يك يا دو بار اقدام به استفاده ازپنجه غازي يا ديسك سطحي شود.
2- شخم پس از آبياري:چنانچه پس از تهيه بستر و پيش از كاشت محصول مزرعه را آبياري نماييم علفهاي هرز سبز شده و با يك شخم سطحي با پنجه غازي يا ديسك علفهاي هرز به زير خاك رفته ودر دوره رشد رويشي گندم از تراكم بسيار كمتري بر خوردار خواهند شد اين روش در مهار علف هرز چاودار بسيار موثر است.
استفاده از رقم مناسب:چنانچه رقمي كشت شود كه با شرايط آب وهوايي و خاك سازگار نباشد در رقابت با علف هرز كه بومي منطقه است موفق نبوده و مغلوب خواهد شد.
دقت در زمان مصرف كودهاي شيميايي: به‌خصوص لازم است، كود سرك پس از دفع علفهاي هرز داده شود.
3- مبارزه شيميايي:
آخرين روش مبارزه بوده و در صورتي موفقيت‌آميز خواهد بود كه با استفاده از علف‌کش مناسب، در زمان و با ادوات مناسب انجام شود. همچنين بايد شرایط اقليمی هم مورد توجه قرار گيرد.
آسيب زدن به سلامت انسان‌ها،
آلودگي محيط زيست و آبهاي زير زميني،
تغيير فلور علفهاي هرز،
و ايجاد مقاومت در علفهاي هرز، مسائل و مشكلاتي هستند كه استفاده از علفكشها به‌وجود مي‌آورد. اما به دليل افزايش جمعيت و نياز به تأمين غذا، در شرايط فعلي مصرف علفكشها اجتناب ناپذير است، به نحوی که در كشورهاي پيشرفته 60 تا 85 درصد آفت‌كش‌هاي مصرفي را علفكشها تشكيل مي‌دهند.
نكات فني كاربرد علفكشها در مزارع گندم:
يك علف‌كش انتخابي، بدون آسيب به گياه زراعي سبب از بين بردن علف هرز مي‌شود، مشروط به «رعايت زمان، ميزان مصرف علف‌كش، شيوه كاربرد آنها و رعايت توصيه‌هاي كارشناسان».هر گياه زراعي در مرحله مشخصي از دوره زندگي به علف‌كش متحمل بوده و از سوي ديگر علف هرز در دوره خاصي از رويش، به علف‌كش حساس مي‌باشد. شناخت اين زمان‌ها به كشاورزان كمك مي‌كند كه با علفهاي هرز به‌موقع و اصولي مبارزه كنند و سبب افزايش عملكرد محصول شوند.
شناخت علف هرز و نوع علفكشها،
انتخاب علف‌کش با توجه طیف علفهای هرز موجود در مزرعه،
انتخاب روش صحيح سمپاشي،
و رعايت زمان مناسب مبارزه،
همراه با در نظر گرفتن توصيه‌هاي كارشناسان، از اصول مبارزه شيميايي علفهاي هرز مي‌باشد.
علفكشها را مي‌توان بر اساس شكل و طیف کنترل علفهاي هرز به سه گروه تقسيم كرد:
1- پهن‌برگ‌كش
2- كشيده‌برگ‌كش
3- دو منظوره
نكات مهم در كاربرد علفكشها:
1-در صورت فراهم بودن شرايط جوي، بهتر است در اولين فرصت (كه توصيه شده) از علف‌كش استفاده نمود، چرا كه با رشد علف هرز، از كارآيي علف‌كش كاسته مي‌شود.
2- در شرايطي كه گياه زراعي دچار تنش خشكي، سرما و كمبود مواد غذايي مي‌باشد، از به‌كار بردن علفكشها نتيجه خوبي بدست نخواهد آمد.
3- آميختن علفكشها براي گسترش دامنه تأثير، بايد بر اساس توصيه‌هاي كارشناسان باشد.
4- در مورد انتخاب نوع سمپاش، نوع نازل، ميزان آب مصرفي و در مجموع، كاليبراسون سمپاش بايد دقت لازم را بعمل آورده و از توصيه كارشناسان استفاده كرد. چرا كه در صورت رعايت نكردن مورد ذكر شده، از كارآيي علف‌كش كاسته مي‌شود و گاه بي تأثير شدن سموم علف‌كش را در پي خواهد داشت.
5-به‌كارگيري علفكشها (خصوصاً علف‌كش‌هاي هورموني) بعد از مرحله ساقه‌دهی، سبب بروز خسارت به گندم مي‌شود.
به‌منظور آشنايي بيشتر كشاورزان گرامي، به علفهاي هرز غالب استان وعلف‌كش‌هاي رايج اشاره مي‌شود.
براي انجام به‌موقع مبارزه شيميايي، در تصاوير نشريه، مرحله رشدي مناسب در علفهاي هرز پهن‌برگ (4 تا 6 برگي) براي مبارزه و نحوه شناسايي كشيده‌برگها ارائه گرديده است.
علفهاي هرز كشيده برگ در مراحل اوليه با مقايسه محل ساقه آغوشي برگ و وجود يا عدم وجود گوشواره و بلندي زبانك قابل شناسايي مي باشند
شناسایی علفهای هرز کشیده برگ
Avena spp(يولاف)
تيره: گندميان
دوره زندگي: يكساله
دوره گل دهی: تابستان
مهار شيميايي در مزرعه گندم: استفاده ازسموم تاپيك، ايلوكسان، سافيكس، اسرت، آونج، پوماسوپر، آپيروس، توتال ، شواليه
lolioms spp(چچم)
تيره: گندميان
دوره زندگي: يكساله
دوره گل‌دهی : اوايل تابستان
مهار شيميايي در مزرعه گندم: استفاده ازسموم تاپيك، ايلوكسان، گراسب، پوماسوپر، شوالیه ، آپيروس ، توتال
آرد حاصل از بذر چچم موجب سردرد، تهوع و مسموميت مي‌شود
Phalaris spp(خوني واش)
تيره: گندميان
دوره زندگي: يكساله
مهار شيميايي در مزرعه گندم: استفاده از سموم تاپيك، ايلوكسان، گراسپ، پوماسوپر، آپيروس، توتال، شواليه، آكسيال
Hordeum mirnum(جوموشي)
تيره: گندميان
دوره زندگي: يكساله
كنترل شيميايي در مزرعه گندم: اکثر سموم علف‌كش بر روي اين علف هرز كارآيي ندارند. با اين وجود، علف‌کش‌های آپيروس و توتال، قادر به مهار نسبی اين علف هرز هستند.
Bromus spp(بروموس)
تيره: گندميان
دوره زندگي: يكساله
كنترل شيميايي در مزرعه گندم: علف‌كش آپيروس، توتال
Sataria spp(دم روباهی-ارزن وحشی)
تيره: گندميان
دوره زندگي: يكساله
كنترل شيميايي در مزرعه گندم: استفاده از سموم تايك، ايلوكسان، گراسب، پوماسوپر، آکسيال
علفهاي هرزپهن برگ
Anthemis spp(بابونه)
تيره: كاسني
دوره زندگي: يكساله
دوره گل دهی: تابستان تا پاييز
کنترل شیمیایی :گرانستار، توفوردی +ام ث پ آ، بروموکسينيل، آسرت
Roemeria spp(شقايق،گل عروسك)
تيره: شقايق
دوره زندگي: يكساله زمستانه
کنترل شیمیایی:گرانستار، توفوردی +ام ث پ آ، بروموکسنیل، آسرت
Rapistrum spp(شلمي)
تيره: شب بو
دوره زندگي: يكساله با رويش زمستانه
کنترل شیمیایی:گرانستار، توفوردی +ام ث پ آ، بروموکسنيل، آسرت
Sinapis spp(خردل وحشي)
تيره: شب بو
دوره زندگي: يكساله با رويش زمستانه
کنترل شيميايی:گرانستار، توفوردی +ام ث پ آ، بروموکسنيل، آسرت
sisymbrium spp (خاكشير تلخ)
تيره: كاسني
دوره زندگي: يكساله زمستانه
کنترل شيميايی: گرانستار، توفوردی +ام ث پ آ، بروموکسنيل، آسرت
دوره زندگي: چند ساله (معمولاً در سال اول قادر به تولید گل نمی‌باشد
کنترل شيميايی : توفوردی- با توجه به اينکه از علفهای هرز مزاحم عمليات برداشت گندم محسوب می شود، بهترين زمان مبارزه بعد از برداشت و زمان آيش است (حتماً با راهنمايی کارشناسان انجام شود)
Glycyrrhaza spp(تلخه بيان)تيره: بقولات
دوره زندگی: جوانه زنی در بهار و گل دهی در ارديبهشت تا خرداد می‌باشد .
مصرف اين گياه توسط دام‌ها به ويژه گوسفندان، علاوه بر مسموم کردن حيوان، سبب تلخ کردن شير و غير قابل مصرف شدن آن می شود
كنترل شيميايي:توفوردي+ام ث پ ا
Polygonum spp(هفت بند)
تيره: هفت بند
دوره زندگي: يک‌ساله
کنترل شيميايی:گرانستار، توفوردی +ام ث پ آ، بروموکسنيل
Malva spp(پنيرك(
دوره زندگي: يک‌ساله ياچند‌ساله
کنترل شيميايی:گرانستار، توفوردی +ام ث پ آ، بروموکسنيل
) Acroptilon spp تلخه)
دوره زندگی : يكساله- ساقه بالا رونده خشن و چسبناک. دوره گل دهی اواخر بهار تا پاييز
کنترل شيميايی: گرانستار، توفوردی +ام ث پ آ، بروموکسنيل، آسرت
) Chenopodium spp سلمک)
دوره زندگي: يک‌ساله
کنترل شيميايی: گرانستار، توفوردی +ام ث پ آ، بروموکسنيل، آسرت
Lamium spp(غربيلک)
تيره: شب بو
دوره زندگي: يک‌ساله
دوره رويش : در تمام طول سال خصوصاً پاييز
کنترل شيميايی: گرانستار، توفوردی +ام ث پ آ، بروموکسنيل، آسرت
Rumex spp(ترشك)
تيره: هفت بند
دوره زندگي: چند ساله
کنترل شيميايی: توفوردی + ام ث پ آ
Cardaria spp(ازمک)
تيره: شب بو
دوره زندگي: چند ساله
دوره رويش : در بهار و گل دهی در اواخر بهار تا تابستان
کنترل شيميايی: گرانستار، توفوردی +ام ث پ آ، بروموکسنيل،آسرت
مقدمه
علفهای هرز به گروهی از گیاهان گفته می‌شود که برخلاف میل ظاهری در مزرعه یا باغ رشد می‌کنند. ممکن است بوته‌هایی از گندم در مزرعه جو دیده شود که به عنوان علف هرز حذف شوند هر چند که ارزش اقتصادی گندم از جو بیشتر باشد. گاها علفهای هرز به دلیل داشتن مقاومت بالا با روشهای معمولی مبارزه از بین نمی‌روند.
اغلب ، علفهای هرز با گیاه زراعی همزمانی رسیدن دارند در نتیجه موقع برداشت محصول بذرشان مخلوط می‌شود و باعث بوجود آمدن مشکلات زیادی می‌شود. آشنا شدن با وسعت خساراتی که از نظر کمی و کیفی علفهای هرز بر محصولات وارد می‌کنند ما را در برنامه ریزی صحیح مبارزه با علفهای هرز مصمم‌تر خواهدکرد. تفاوتی که بین خسارت علفهای هرز با آفات و امراض گیاهی وجود دارد عدم وجود آسیبهای ظاهری به صورت علائم بر روی گیاه مثل آفات و امراض می‌باشد.
عملیات مدیریت علفهای هرز
پیشگیری به معنی متوقف کردن
رشد یک علف هرز جدید از حمله به یک منطقه می‌باشد. پیشگیری می‌تواند به صورت کاشتن بذور گیاهان عاری از بذور علف هرز -جلوگیری از به بذر نشستن علف هرز - جلوگیری از حمل بذور علف هرز به یک منطقه توسط ماشینهای کشاورزی و کود حیوانی آلوده به بذور علفهای هرز و آب آبیاری آلوده به بذور علفهای هرز باشد. انجام این روش به صورت کامل در مزرعه مشکل است.
مبارزه یا کنترل
درجه‌ای از مدیریت علفهای هرز می‌باشد که در آن جمعیت علفهای هرز به حدی می‌رسد که برای گیاه مزاحمتی پدید نیاید و باعث کاهش محصول و مانع عملیات زراعی نشود. این روش بیشترین کاربرد را در مدیریت علفهای هرز دارد.
ریشه کنی
ریشه کنی یک علف هرز به معنی از بین بردن یک گونه علف هرز از یک منطقه می‌باشد ریشه کنی شامل گیاه زنده و بخشهای زایشی و رویشی علف هرز می‌شود. در نتیجه ریشه کنی ، علف هرز در سالهای آینده در آن منطقه دیده نمی‌شود. ریشه کنی علفهای هرز در مزارع کوچک و همچنین در جاهایی که دارای ارزش بالای باغداری و گلخانه‌ای باشند با ارزش می‌باشد.
روشهای مبارزه یا کنترل علفهای هرز
مبارزه بیولوژیکی
در این روش ، معمولا از یک حشره یا پاتوژن گیاهی برای مبارزه با علفهای هرز استفاده می‌کنند. شرایط لازم برای کنترل بیولوژیکی این است که عامل کنترل بایستی در روی میزبان بطور اختصاصی زندگی کند. اگر عامل کنترل حشره باشد آن حشره بایستی قادر به انتشار - تکثیر و زنده ماندن در شرایط جدید آب و هوایی باشد. نکته دیگر اینکه بایستی جمعیت علف هرز و عامل کنترل در مقیاس پائین تثبیت شود. و دیگر اینکه با بررسی‌های آزمایشگاهی قبلی ، بی‌خطر بودن حشره مورد نظر و عدم امکان تغییر میزبان به گیاهان زراعی منطقه به اثبات رسیده باشد. از عوامل دیگر مبارزه بیولوژیکی برعلیه علفهای هرز ، ماهیها می‌باشند. این ماهیها برای مبارزه بیولوژیکی در مزارع غرقاب برنج بکار می‌روند. همچنین در مبارزه بیولوژیکی برعلیه علفهای هرز آبی ، از مرغان آبی و حلزونها نیز استفاده می‌شود. در مبارزه بیولوژیکی از حیوانات گیاهخوار مانند گوسفند - بز - گاو برای مبارزه با علفهای هرز استفاده می‌شود. گوسفند و بز علفهای هرز پهن برگ و درختچه‌ها را خورده و زمینه را برای چرای گاو بر روی علفهای هرز نازک برگ مرتعی آماده می‌کند. در روش مبارزه بیولوژیکی علیه علفهای هرز عده‌ای موافق و عده‌ای مخالف این روش مبارزه می‌باشند. موافقان معتقدند که در این روش از مواد شیمیایی استفاده نمی‌شود و فقط یکبار پخش حشرات برای مبارزه با علفهای هرز کافی است. مخالفان این روش می‌گویند که این روش مبارزه علفهای هرز را صد در صد کنترل نمی‌کند و عوامل مناسب برای استفاده در کنترل بیولوژیک علفهای هرز نایاب هستند.
مبارزه شیمیایی
این روش مبارزه در عمل بیشترین قسمت از مبارزه با علفهای هرز را تشکیل می‌دهد. در این روش مبارزه ، از سموم شیمیایی یا علف کش‌ها برای کنترل علفهای هرز استفاده می‌کنند. واژه علف‌کش به هر نوع ماده شمیایی اتلاق می‌شود که برای از بین بردن یا کم کردن رشد علفهای هرز مورد استفاده قرار می‌گیرد. در روش مبارزه شیمیایی نیز عده‌ای موافق و عده‌ای مخالف این روش مبارزه می‌باشند.
موافقان این روش مبارزه معتقدند که استفاده از علف کش در مقایسه با وجین با دست مقرون به صرفه است و نیز می‌گویند که با استفاده از علف کش‌ها از فرسایش خاک و ازبین رفتن خاک جلوگیری می‌شود. مخالفان این روش می‌گویند که استفاده از علف کش ممکن است باعث مسمومیت فرد سمپاش و افراد مجاور شود و نیز باقی مانده سموم در مواد غذایی خطرات زیادی را دربر دارد. علف کش‌ها را براساس زمان مصرف - ساختمان شیمیایی آن به انواع مختلف تقسیم بندی می‌کنند.
مبارزه زراعی
رعایت دوره تناوب از مهمترین روشهای مبارزه زراعی است. دوره تناوب عبارتست از استمرار زراعتهای گوناگون در طی سالهای متوالی در یک زمین. لازم به ذکر است که علهای هرز به دو دسته عمومی و اختصاصی تقسیم می‌شوند. علف هرز عمومی‌بدون توجه به نوع گیاه میزبان در اکثریت مزارع دیده می‌شود. علف هرز اختصاصی مختص گیاهان خاص از گونه های گیاهی است.
طبیعی است در مورد علفهای هرز اختصاصی کشت متوالی یک نوع گیاه در چندین سال باعث طغیان علفهای هرز خاص آن گیاه می‌شود. بنابراین رعایت دوره تناوب موجب کاهش جمعیت علفهای هرز می‌شود. مثال برای دوره تناوب کشت یک سال سیب زمینی سپس کشت یکسال چغندر قند و سپس کشت یکسال گیاه علوفه‌ای.
مبارزه مکانیکی
سوزاندن علفهای هرز و چیدن علفهای هرز و وجین کردن علفهای هرز از روشهای مهم مبارزه مکانیکی است. وجین علفهای هرز با ریشه کن کردن علفهای هرز همراه است ولی چیدن علفهای هرز با حذف بخشی از قسمت هوایی گیاه انجام می‌شود. امروزه وجین علفهای هرز توسط ماشینهای کشاورزی مانند کولیتواتورهای ردیفی و کولیتواتورهای دوار در مزرعه صورت می‌گیرد
شما نمی توانید در این بخش موضوع جدید پست کنید شما نمی توانید در این بخش به موضوعها پاسخ دهید شما نمی توانید موضوع های خودتان را در این بخش ویرایش کنید شما نمی توانید موضوع های خودتان را در این بخش حذف کنید شما نمی توانید در این بخش رای دهید شما نمیتوانید به نوشته های خود فایلی پیوست نمایید شما نمیتوانید فایلهای پیوست این انجمن را دریافت نمایید
