تاریخ: جمعه 17 بهمن 1393 - 17:47 عنوان: آموزش انواع واقسام هنر سوزن دوزی با کاربردهای به روز
مدیر انجمن
عضو شده در: 30 بهمن 1388 پست: 2274
امتياز: 60455
آموزش انواع واقسام هنر سوزن دوزی با کاربردهای به روز
تاریخچه سوزن دوزی درایران
هشت هزارسال پیش مردمی که در غار کمربند ، درنزدیکی شهر بهشهر ودر کنارجنوبی دریای خزر می زیستند به کشت غله وپرورش بزوگوسفند روزگار می گذراندند. آنان پشم گوسفند ان را می چیدندوظاهرا پارچه می بافتند وکاردوختن را نیز با سوزنهای شاخکداری که به جا نهاده اند انجام می داده اند. درهمان زمان غرب فلات ایران در " چتل هیوک " ......
فن بافندگی رواج پیدا کرد ودر حفاریهایی که دران منطقه انجام شد ، نحوه تکامل آن کاملا روشن شده است. درآن حفاریها تکه های چند دستباف که به صورت سنگواره های ذغال شده برجا مانده بود و نمونه هایی از پارچه های مختلفی که به احتمال زیاد از کتان بافته شده بود ، اما بیشتر شبیه به پارچه هائی که پشمی بود و نیز قطعاتی ونیز قطعات زردوزی شده ، همانند قالیهایی که امروزه دراین نواحی یافته می شود ، پیدا شده است.
کمی بعد باز هم مدارکی دال بر فن بافندگی درایران امروزی در تپه سیلک نزدیک کاشان به دست آمده است . غیر ازاین مدارک بسیاری از جمله دوکهای نخ ریسی یا لنگرهای ریسندگی بی شمار درحفاریهای سراسر ایران به دست آمده است که موید رواج بافندگی وسوزن دوزی است.
درحال حاضر درایران دست کم 42 رشته سوزن دوزی رایح می باشد و بعضی از این رشته ها در بعضی مناطق ایران درحال زوال کامل می باشد وامید است دست اندرکاران توجه بیشتری درزنده نگهداشتن این هنرهای اصیل سنتی بفرمایند.از سوزن دوزیهای رایج در ایران میتوان به سوزن دوزیهایی از قبیل :
1. نقش
2. مزایف دوزی
3. آجیده دوزی یا پنبه دوزی
4.قلابدوزی
5. تکه دوزی یا لندره دوزی یا چهل تکه یا اپلیکه دوزی
6. شرفه دوزی
7. بخارادوزی
8. ابریشم دوزی
9. گبردوزی
10. گلابتون
11. نقده دوزی
12. ده یک دوزی
13. ملیله دوزی
14. پیله دوزی
15. خوس دوزی
16.مروارید دوزی
17.آئینه دوزی
18.پته دوزی یا سلسله دوزی
19.منجوق دوزی
20.پولک دوزی
21.قیطان دوزی
22.زنجیره دوزی
23.سوزن دوزی ممقان
24.سوزن دوزی بلوچ
25.سوزن دوزی کردی
26.سکه دوزی بلوچستان
27.خامه دوزی
28.سرافی دوزی
29.ظریف دوزی
30.پری واردوزی
31.سجاف دوزی
32.مغزی دوزی
33.فتیله دوزی
34.لمسه دوزی
35.زردوزی
36.گل دوزی
37.یراق دوزی
38.سرمه دوزی
39.شمسه دوزی
40.شماره دوزی ( مریشکا)
41.سوزن دوزی اصفهان
42.سیاه دوزی ترکمن
منبع : کتاب سوزن دوزی ، سال دوم آموزش متوسط عمومی - طرح کاد دختران ، مولفان : مهین فرخ سرشت ، ابوالفضل ذابح ، مریم بهنام. برگرفته از ص 5 تا 6
---------------------------------
آموزش هنر سوزن دوزی وبهره برداری آن در هنرهای دستی و صنعت پوشاک
دراین تایپک انواع واقسام هنرسوزن دوزی که یکی از شاخه های مهم صنایع دستی ایرانی است ، درحد امکان آموزش داده خواهد شد. امروزه علاوه بر مصارف داخلی وخانگی ، توسعه ایندسته تکنیک و هنرهای سوزن دوزی بعنوان یکی از با ارزش ترین و زیبا ترین میراث فرهنگی وظیفه هرهنرمند ایرانی ترویج و آموزش و سند سازی وتشکیل کلاس ها و نحوه ساختن کارگاه های به روز برای آسانی فراگیری هنرجویان است. لازمه توسعه این صنایع ، تولید محلی (تولید درداخل) نخ ابریشم و نخ پنبه ای رنگی در ابعاد گوناگون است که با رنگ آمیزی های کیفی ، نیاز هنرجویان را در تهیه فراوردها اسان وارزان می سازند.
یکی از مهمترین عوامل ایجاد انگیزه برای توسعه ایندست فعالیت ها ، تولید وسایل و ابزارهای کار کیفی وکارگاه هایی است که فعالیت دراین رشته رابرای هنرجویان لذت بخش و پرثمر وموفقیت آمیز می سازد.بطور مثال سوزن هایی که از سوراخ های درشت وسطح صاف مناسبی برای دوخت برخوردار است، قیچی هایی که براحتی در برش پارچه ها کاررا آسان و راحت می کنند ، نخ ها با ابعاد نازک و کلفت رنگارنگ با کاربردهای زیاد ، پارچه های خوش کار با قیمت مناسب ، صفحه کاری که از اندازه بندی های سانتیمتری واضح و روشنی برخوردااست. خلاصه نورکافی اطاق و میز کاری مناسبی که فعالیت را سرعت می بخشد ، بطوری که هنر جو متوجه گذشت زمان نشود.
هنر سوزن دوزی با توجه به ذوق سرشار هنرمندان ایرانی در توسعه تجارت فراوردهای پوشاک با طرحهای متنوع طراحی و وصنعت دیزاین دررشد اقتصادی وپولی نقش بسزایی دارد ومیتواند موجب ایجاد بازارکار برای نوجوانان ،جوانان شود .دراشتغال بانوان ازجایگاه کارافرینی فراگیری این هنرها ازنقش خاصی برخوردار است. هرچقدر روح وجسم انسان با هنرآمیخته باشد ، از میزان آرامش وشادابی بیشتری نیزبرخوردار خواهد بود.
وظیفه اختراع وتولید دستگاه های فنی و مکانیکی وساختن کارگاه های پیشرفته وآسان سازی با راندمان وتولید بالا که براحتی همه این نفش ها وطرحها درسطح وسیع وکیفی تولید ودائمم تصحیح شوند ، بر دوش مهندسین نساجی ومکانیکی است که با کمک نیروی هوش و خلاقیت قادرند از پی این وظیفه مهم برایند.امید است با همت این دو دسته هنرمندان و مهندسین ، ایران به یکی از مهمترین کشورهای صادرکننده محصولات و فراوردهای سوزن دوزی در بخش صنایع پوشاک تبدیل شود.
دراین تایپک این مواد آموزش داده خواهد شد.
1. لوازم و ابزار مورد نیاز برای کارسوزن دوزی، روش ساختن کتابچه دوخت مدل ها ، تهیه کتابچه کلکسیون دوخت ها برای یادآوری واستفاده بیشتر، تکنیک های ساده دوخت ودوز روزانه که برای همه افراد جامعه کاربرد زیاد دارند، تکنیک های ساده وهنرسوزن دوزی که در گلدوزی وساخت طرحهای هنری نو بیشتر کاربرددارد.
1.هنر برجسته دوزی
2. هنر ملیله دوزی
3. هنرشمسه دوزی
4. هنرتوردوزی ،شبکه دوزی
5. سوزن دوزی درویشی ( تفرش)
6. سوزن دوزی بلوچ
7. هنرپته دوزی
8. هنر توزدوزی
9.هنر چشمه دوزی
10.هنر قیطان دوزی
11. هنرپیله دوزی
12.هنر بلدره دوزی
13.هنر ژورددوزی
14. هنرپولکدوزی
15. هنرمنجوق دوزی
16. هنرسنگ دوزی
17. هنر غنچه دوزی
18. هنر دغره دوزی
19. هنر شرابه دوزی
20. هنر مضاعف دوزی
21. هنر نقده دوزی
22. هنر سکمه دوزی
23. هنر گبردوزی
24. هنرگیپوردوزی
25. هنر آئینه دوزی
26. هنر گلابتون دوزی
27. هنر مخمل دوزی
28. هنریراق دوزی
29. هنر معرق دوزی
30. هنر بخارادوزی
31. هنر ممقان دوزی
32.هنر خوس دوزی
33. هنر سرمه دوزی
34. زری دوزی
35.هنر شماره دوزی
36.هنر ساتن دوزی
37. هنر سایه دوزی
هنرهایی که در عصر اخیر مرسوم شده
38. هنرروبان دوزی
39. هنر رنسانس دوزی
40. هنرتکه دوزی
41. هنر کاموادوزی
این مطلب آخرین بار توسط Aliabadi در سه‌شنبه 28 بهمن 1393 - 13:06 ، و در مجموع 1 بار ویرایش شده است.
لوازم و ابزار مورد نیاز برای کارسوزن دوزی وگل دوزی:
1. نخ های رنگی مناسب هردسته ازطرحها ، قیطان های نقره ای و طلایی ، نخ های ابریشمی رنگی ظریف و ضخیم. مقداری منجوق رنگی برای بعضی از طرحها.
2. پارچه آهاری سفت روشن رنگ با تاروپودهای درشت که چهارخانه های پارچه بخوبی قابل دیدن وکار باشد.
3. قیچی کوچک
5. کارگاه متوسط گرد مخصوص گلدوزی
6. کاغذ کاربونی وپوستی برای انتقال طرحها برروی پارچه
7. مداد ، پاک کن ، کاغذ
8. سوزن ته گرد
9. میز کار ، یا یک سینی صاف مدور برای کشیدن طرح ها برروی پارچه.
10. استفاده از لایه های چسبی برای طرح های توپرگلها.
دفترچه گلدوزی
1.روش ساختن کتابچه دوخت مدل های گلدوزی برای بززگسالان ، تهیه کتابچه کلکسیون دوخت های گلدوزی برای یادآوری واستفاده بیشتراز نمونه های فراگرفته شده در کارهای بعدی است .
مواد لازم:
1. یک کلاسور شرکتی متوسط دوحلقه ایی. بعنوان دفتر کلکسیون نمونه های گلدوزی شده.
برای اینکه جلد کلاسور شکل زیبایی داشته باشد ، میتوانیم روی کلاسور رابه کمک یک تکه پارچه مخمل یا ساتن خوش رنگ یا هر نوع پارچه رنگی ، حاشیه دار وغیره (با کمک پیستوله چسبی) جلد کنیم تا جلد این دفتر با محتوای درونی اش شکل زیبایی با هم داشته باشند .این دفتر زیبا شده (جمع آوری کلکسیون دوخت و نقش ها) علاوه بر افزایش اشتیاق هنرآموز، به او کمک خواهد کرد که دوخت و نقشهایی که سوزن زده ،براحتی با یک نگاه یادآوری شوند.
2. بیست الی سی عدد برگه جدا کننده نایلونی نازک لبه دار برای نوشتن اسم دوخت ونقش ها. بیست الی سی عدد مقوا محکم و کم قطر سوراخ دار برای نصب پارچه های گلدوزی شده برروی آن جهت قراردادن درکلاسور .
3.بیست الی سی ورق پارچه روشن سفت آهاری با تاروپود های درشت وواضح هم اندازه مقواها،که دوخت ونقش ها رویش براحتی قابل پیاده شدن باشد. ( استفاده از پارچه های شل وخیلی نرم کاردوخت و دوز را برای هنرآموزمبتدی مشکل وخسته کننده خواهد کرد.)
4. یک عدد ماژیک ، چسب پیستوله ای یا چسب رازی برای چسباندن دوخت و نقش های پارچه ای برروی برگهای مقوایی کلاسور.
------------------------------
تهیه دفتر گلدوزی برای کودکان به شکل ساده:
بهتر این است که وقتی این دفتر گلدوزی را بعنوان نمونه کاردرست می کنیم. فرزندمان( سنین دبستان) بغل دست ما وپابه پای ما نشسته و قدم به قدم کاردرست کردن دفتر را تماشا و دنبال نموده و در درست کردن آن با ما سهیم شود. تا با این روش او برای خودش یک دفتر گلدوزی درست نماید.
مواد لازم :
1. بیست ورق پارچه روشن آهاری سفت با تاروپودهای کمی برجسته که دیدن چهارخانه پارچه ها برای کودکان دبستانی بسیار ساده باشد. استفاده از سوزن هایی که نوک صاف دارند وتیز نیستند . این دسته سوزن ها در موقع کار آسیبی به کودک سنین دبستانی وارد نمی سازد.جهت ایمنی ،کودکان از قیچی نوک گرد کوچک برای کاراستفاده می کنند
2. دو ورقه کارتون کلفت برای جلد رو وانتهای دفترچه که بشکل دایره ای مقداری بزرگتر از ورقه های داخل دفترچه می بریم. این دوبرگه جلد دفترچه مثل ورقه های پارچه ای و مقوایی داخل دفترچه به شکل یکسان سوراخ میشوند.
بیست ورقه مقوایی قطر معمولی صاف ومحکم چهارگوش . این مقواها را همسان با برگه های پارچه ایی اندازه گرفته و می بریم . لبه راست همه کارتون ها از بالا به پائین تک به تک بشکل یکسان با سوراخ کن چند سوراخ درست می کنیم. تا بعدها بتوانیم با سوزن درشت وکاموا ، یا روبان ویا حلقه فلزی برگه های مقوایی و برگه های پارچه ای را با هم به هم متصل نمائیم. تا شکل یک دفتر را بخود بگیرد. هر برگه کارتون را با یک رنگ مجزا خوش رنگ ،رنگ می کنیم .بعد از اینکه مقواهای رنگی آماده شدند، مابین هر ورقه مقوا یک تکه پارچه که هماسن مقواها سوراخ شده قرار میدهیم وتا اخرهمین کاررا تکرار می نمائیم. در انتها کاموا کلفت یا روبان یا حلقه فلزی را از این سوراخ های درشت عبور داده و محکم می کنیم. این دفتر برای شروع کاردوخت و دوز کودکان دبستانی اماده است.
منبع مطالب زیر از کتاب: هنر سوزن دوزی ، مولف :مینا نصیری (افشار)، چاپ نشاط اصفهان ، چاپ اول بهار 1375، مرکز پخش ، اصفهان چهارباغ پائین ، کوچه پشت بارو. آموزشگاه گلدوزی ترمه.
کپی کردن و انتقال نقش ها روی پارچه
1. کپی کردن مستقیم نقشه:
نقشه را درمخل مورد نظر روی پارچه قرار داده وپس از اینکه کاربن(کپی) را زیر نقشه قراردادید، نقشه را کپی کنید. دراین روش کپی کردن ، برای اینکه دوام نقشه حفظ شود وخطوطی که با مداد یا خودکار روی نقشه میکشید پس از مدتی نقشه را مخدوش نکند. قطعه کاغذ شفافی را که نقشه بخوبی از زیرآن پیدا باشد( کاغدپوستی یا مومی) برروی نقشه قرار دهید و برای کپی کردن ، مداد یا خودکار را روی این کاغذ فشارددهید.
2. کپی کردن غیر مستقیم نقشه:
کاغذ پوستی را روی نقشه اصلی قرار داده و نقشه را عینا روی این کاغذ بیاورید وانگاه مستقیما این نقشه را با کاربن روی پارچه کپی کنید تا نقشه کتاب شما سالم بماند.
3. کپی کردن نقشه با نور:
نقشه ای را که از روی کتاب برروی کاغذ پوستی کشیده اید درزیر پارچه قرار دهید، سپس پارچه را جلوی نور بگیرید و نقشه را که درمقابل نور مشخص شده است مستقیما روی پارچه کپی کنید برای این کار درروز میتوانید از شیشه پنجره استفاده کنید. این روش بیشتر برای پارچه های نازک بکار برده میشود.
4. کپی کردن نقشه روی مخمل:
چون کاربن سفید برای کپی کردن نقشه روی بعضی از مخمل های پارچه ای درشت بافت تیره نتیجه چندان خوبی ندارد بهتر این است که برای کپی کردن نقشه روی این نوع پارچه ها ابتداء طرخ و نقشه خود را روی کاغذی مستقل آورده آنگاه بوسیله سنجاق روی خطوط نقشه را سوراخ سوراخ کنید وسپس نقشه راروی پارچه ثابت نگهداشته وگرد سفیداب را با پنبه برروی طرح کشیده ونقشه را با احتیاط از روی پارچه بلند کنید، نقشه عینا کپی میشود. حال برای ثابت کردن این نقشه با مداد سفید روی نقاط سفید بکشید وسپس مخمل را از گرد سفید پاک کنیدویا میتوان از پلاستیک های نازک استفاده نمود، طرح را روی آن کشیده وبعد از دوخت پلاستک را پاره کنید.ص1
2. انواع نخ های گلدوزی :
نخهای گلدوزی که از کیفیت خوبی برخوردار است عبارتند از : نخ دمسه D.M.SمزMAZ ,یوگسلاوی که بدون پرز بوده ودارای برق وجلای خاص ورنگ ثابت میاشند. ص2
3. انتخاب کارگاه:
کارگاه گلدوزی در تمام خرازی ها موجود بوده و انواع مختلف دارد.
1. کارگاه گلدوزی که دراندازه های مختلف موجود می باشد.
2. کارگاه میلیه دوزی که جهت دوخت کارهای بزرگ مورد استفاده قرار می گیرد.
طریقه بستن کارگاه گلدوزی ، کارگاه گلدوزی از دو قسمت تشکیل گردیده است:
کارگاه ساده را زیر کار وپارچه مورد نظر قرارداده و قسمت پیچ دار کارگاه را روی آن گذاشته وپیچ را محکم می بندیم. حتما پارچه را بکشید تا چروکهای آن کاملا باز شود. ص 5
انتخاب پارچه
توانایی انتخاب پارچه ونخ مهمترین عامل دردوخت میباشد وباید به چند نکته توجه داشت:
الف - هماهنگی رنگهای یک طرح
ب - هماهنگی ضخامت نخها نسبت به یکدیگر و نسبت به پارچه
ج - هماهنگی رنگ پارچه و نخ
د - کاربرد هرکدام درجاهای مخصوص خود
ه - بکاربردن نخهای اعلا و دخالت ندادن نخ نامرغوب همراه با نخهای مرغوب. ص 7
انتخاب سوزن :
یکی از عواملی که نقش مهم وبسزایی را در امر یادگیری وارائه انجام کار با کاربرد بهترایفا میکند انتخاب ابزار کار میباشد که انواع بسیار دارد . سوزن یکی از این ابزارها میباشد وشامل سوزن چرخهای خیاطی و سوزن های مربوط به کار است که شامل :
الف - سوزن کرول Crewel مخصوص گلدوزی می باشد . سوزن شماره 8 برای پارچه های لطیف و برای پارچه های متوسط از سوزن شماره 6، 7 با نخ کلفت استفاده میشود. برای پارچه های ضخیم هم سوزن شماره 5 استفاده میشود.
ب - سوزن منجوق دوزی Chenille بیدینگ شماره 10 تا 13
ج - سوزن چنابل Chenille برای گلدوزی ، درشت بافت شماره 19 برای متوسط و شماره 24 برای ضخیم دوزی.
د - سوزن رفوDarming دارنیگ شماره 4 برای دوخت پشم نازک وتابیده استفاده میشود.
از شماره 1 تا 3 برای دوخت کاموا والیاف پشمی تابیده متوسط و شماره 17 و18 این سوزن درشت ترین سوزن می باشد و شماره های 1 الی 5 ریزترین آن می باشد.
ه - تپستری سوزن کوبلنTapestery برای تورهای نارک وشماره 24 و 23 برای تورهای درشت بکار میرود.
6. انتخاب محل مناسب برای کار:
جهت انتخاب محل مناسب برای کار باید محلی دنج و خلوت از منزلتان را انتخاب کرده تابدور از سروصدا درکمال آرامش بتوانید کاری زیبا و بی عیب روی پارچه نقش ببندید. جای مناسب و راحت ، نورکافی وسایل مرتب وآرامش اعصاب از ملزومات کارهای هنریست.
هنگامی که جای شما مناسب باشد خستگی کمتری درحین کار احساس می کنید. مثلا اگر عادت دارید موقع کار روی زمین بنشینید میتوانید از میز کوتاهی استفاده کنید تا بیش از حد خم نشوید واگراز میز و صندلی استفاده می کنید میز باید بخدی بلند باشد که احتیاج به خم شدن نباشد تا به مهره های گردنتان آسیبی وارد نشود.
وسایل مرتب ، نظم و ترتیب درحین کار باعث میگردد تا شما هرروز بیش از روز قبل به کارتان علاقمند شوید صمنا این عمل نشانگر تمیزی کار شماست. ص 10
نقل قول:
منبع مطالب بالا از کتاب: هنر سوزن دوزی ، مولف :مینا نصیری (افشار)، چاپ نشاط اصفهان ، چاپ اول بهار 1375، مرکز پخش ، اصفهان چهارباغ پائین ، کوچه پشت بارو. آموزشگاه گلدوزی ترمه.
چند نوع گل زیبا که در سوزن دوزی ( گل دوزی ) و تولید فراوردهای صنایع دستی میتواند در شکل ساده یا ترکیبی دردوختن دور نوار پرده تا بند ساعت ، تزئین دور لباس ها ، رومیزی ها ، ، لبه حوله ها ،جا عینکی ، جعبه زینت الات ، جای مبایل وبسیاری از بخش های پوشاک کاربرد بسیاری داشته باشد عبارت از :
1. گل سرخ یا گل روز با غنچه و ساقه و برگ
2. گل بنفشه با غنچه و ساقه و برگ
3. گل شقایق با غنچه و برگ
4. گل آفتاب گردان با غنچه و برگ های خوش رنگ سبز
تاریخ: شنبه 24 مرداد 1394 - 01:22 عنوان: پاسخ به «آموزش انواع واقسام هنر سوزن دوزی با کاربردهای به روز»
شروع فعالیت
عضو شده در: 23 مرداد 1394 پست: 1 محل سکونت: Iran
امتياز: 25
با درود
من به دنبال آموزشگاهی برای یادگیری انواع سوزن دوزی ایرانی بودم که با این سایت اشنا شدم .
بسیار سپاسگذار مشوم چنانچه آموزشگاهی معتبر در این راستا به من معرفی نمایید.
منتظر راهنمایی و پاسخ شما هستم .
بدرود
شما نمی توانید در این بخش موضوع جدید پست کنید شما نمی توانید در این بخش به موضوعها پاسخ دهید شما نمی توانید موضوع های خودتان را در این بخش ویرایش کنید شما نمی توانید موضوع های خودتان را در این بخش حذف کنید شما نمی توانید در این بخش رای دهید شما نمیتوانید به نوشته های خود فایلی پیوست نمایید شما نمیتوانید فایلهای پیوست این انجمن را دریافت نمایید
