Savehsara - ساوه سرا Forums-viewtopic-چند خط درباره داستان کوتاه و دیگر هیچ

jalalfirozi

بنام خدا
جناب علی آبادی عزیز سلام
نظرتان را خواندم، اما حس خوبی پیدا نکردم. اگر در مورد داستان نویسی یکی بدانم، هزار نمی دانم. اگر یک خط به نوشته هایم اضافه می شود، میلیون خط است که از خواندن آن عاجزم. تدریس شغل خطیری است. زمینه می خواهد، علم می خواهد اما مهم تر از آن احاطه به علم می خواهد. اگر یکان سوالی را بتوانم پاسخ دهم ، دهگان سوالی ست که ذهنم را مشغول می کند و صدگان و هزارگان و بلکه بیشتر سوال است که از پاسخگویی به آن عاجزم. هنوز زود است.
این چند خط را در مورد داستان نویسی میهمان ما باش. چند باری خواستم بنویسم و ... .

داستان نویسی
امروزه بخاطر گسترش علوم، گاه شاهدیم که در مورد یک موضوع خاص، نظراتی بس کثیر دیده می شود. داستان نویسی هم به عنوان یک فن ( نه هنر محض و نه علم محض) اینگونه است.
تعریف جامعی که خود بنده به شخصه با آن خو گرفته ام این است که " داستان یک دروغ بزرگ است که نویسنده با هنر خود آن را به صورت حقیقت ارائه می دهد" . این تعریف را در تمام زمینه های داستانی – البته به غیر از داستانهایی که به صورت رئال و واقعی نوشته می شوند- صدق می کند. تعریف مانعی هم که از داستان می توان ارائه داد این است که " داستان شرح ماجرا نیست، چرا که گزارش هم شرح ماجراست. بلکه داستان شرح ماجرا همراه با تکنیک است. تکنیک داستان نویسی"
به عقیده بنده این دو تعریف مکمل یکدیگرند و با به کار گیری آنها مشکلات بسیاری را می توان حل کرد. مثلا در مورد نویسنده هایی که از ساختن یک حادثه جدید در داستانشان پروا دارند و می گویند آن را تجربه نکرده ایم، تعریف اول می تواند کمکشان کند. همچنین در مورد نویسندگانی که موجز نویسی را رعایت نمی کنند و سر و ته داستان 2 صفحه ای را در 5 صفحه هم می یاورند، باید تعریف مانع را به آنها گوشزد کرد. چراکه استفاده از کلمات هم به نوبه خود یک هنر است. البته در تعریف مانع هم باید به یاد داشت که از آن طرف پشت بام نیفتیم و داستان دچار اختصار و ایجاز مخل نشود.
داستان را هم می توان در حوزه داستانهای مینی مالیستی ( داستانک ) ، داستان کوتاه و رمان تقسیم بندی کرد.

داستانهای مینی مالیستی به داستانهایی گفته می شود که هیچ جای حادثه پردازی و صحنه پردازی در آنها نیست. معمولا لایه زیرین ندارد و از همین بابت روندی بسیار ساده و بی آلایش دارند. شاید شنیده باشی که مثلا بگویند فلان نویسنده "به این حالت" می نویسند. یعنی اینکه سبک خواص خودش را دارد. به عنوان مثال عادت دارد به موضوعات اجتماعی با دید طنز و تمسخر نگاه کند. اما حجم کم داستانک ها هیچ جایی را برای این کار هم نمی گذارد. البته این به آن معنی نیست که نتوان تکنیکهای داستان نویس را در آن جاری کرد. به این داستانک که کار یکی از همشهری هایمان است دقت کن. ( نقل به مضمون است و نام نویسنده در خاطرم نیست)
خیلی خراب بود/ تلویزیون همش داشت خطهای کج نشون می داد. هر چند وقت یکبار صدایی می کرد. چشم پیر مرد هم به تلویزیون بود. بعد از چند لحظه دکتر گفت: سیمها را بکشید، اون دیگه نفس نمیکشه.
البته باز هم تکرار می کنم که این داستانک اصل نوشته ایشان نیست و کورسویی است که در ذهنم مانده. اگر شرایطش جور شد اصل داستانک را برایتان بازگو می کنم.
خب می بینید که حجم کوتاه داستان اجازه جم خوردن نمی دهد! تکنیکی هم که در این داستان از آن استفاده شده، آشنایی زدایی است که اگر قسمت شد در مورد آن هم گپ اینترنتی ای خواهیم زد!
داستان کوتاه ( که پتانسیل اصلی ما هم این گزینه است) یک نمونه ی دیگر از گونه های داستانی است. تعاریف مختلفی هم در مورد این گزینه ارائه شده. از " یک نیم نگاه" تا " روایتی از بازآفرینی" تا تعاریفی که در حوزه های خاص بیان می شود. مثل اینکه بگوییم "داستان کوتاه فرزند دوران مدرن است"
تا آنجا هم که بنده متوجه شدم حجم اینگونه داستان در مناطق مختلف با یکدیگر متفاوت است. " مثلاً در ایالات متحده یک داستان کوتاه می‌تواند بالای ۱۰۰۰۰ کلمه داشته باشد (که آنها را «داستان کوتاه بلند» یا «long short stories» می‌نامند) درحالیکه در بریتانیا متوسط تعداد کلمات داستان‌های کوتاه حدود ۵۰۰۰۰ کلمه‌است و در استرالیا کم داستان کوتاهی بیش از ۳۵۰۰ کلمه دارد. گرچه داستان‌های کوتاهی نیز هستند که تنها چندصد کلمه دارند (که آنها را اغلب «روایت کوچک» یا «micro narratives» می‌نامند)، خوانندگان معاصر داستان کوتاه انتظار دارند که داستان کوتاهی که می‌خوانند حداقل ۱۰۰۰ کلمه را داشته باشد."
داستان کوتاه معمولا یک برش از زمان است. به این معنی که حوادث آنی و برهه خاصی از زمان مناسب این گونه داستانی است. به عنوان مثال اگر بخواهیم تا کودکی تا میانسالی یک شخص را در قالب داستان کوتاه به تصویر بکشیم، کار جالبی از آب در نمی آید. چرا که چه بخواهیم و چه نخواهیم دچار کلی گویی شده ایم و با توجه به حوصله خوانده داستان کوتاه در کشورمان، یا آن داستان نیست یا داستان کوتاه نیست!!!
البته بدین معنی نیست که الزاما در داستان کوتاه باید چند دقیقه را بیان کنیم، یک روز را بیان کنیم، یک هفته را بیان کنیم. نه؛ حتی می توان سالها را بیان کرد. می توان چند دقیقه را بیان کرد و با استفاده از فلش بک ( بازگشت به عقب) به سالها دور تر رفت. اینکه می گویند داستان کوتاه یک برش از زمان است هم همین است. یعنی بصورت برش وار باید روایت کرد. ایجاز رعایت شود. یک کلمه هم اضافه ننویسیم. اگر هم خوب به دور و اطرافمان نگاه کنیم این موضوع را بخوبی لمس می کنیم. در دنیای mp3 امروز چند نفر حال این را دارند یک یک رمان چندین صد صفحه ای دست بگیرند و ببینند که آخر داستان چه می شود؟

اگر عمر+حوصله+ عدم بهانه بود ادامه دارد