Savehsara - ساوه سرا Forums-viewtopic-به کجا چنین شتابان؟

jalalfirozi

نقد کوچکی بر فیلم دل شکسته
به کجا چنین شتابان

اصولا عادت ندارم برای فیلم ایرانی هزینه کنم. فیلم هایی که یک سر آن یک پسر است و سر دیگرش یک دختر و آخر آن یک عروسی. قالب طنزش لودگی ست و متد جدیدش خواندگی. هر چند که شاید هدف فیلمسازان از تهییه اینگونه فیلم ها ارائه یک راه حل برای مقابله با هالیوود باشد، اما مبنای تولیدی هالیوود با قرار دادن مفاهیم اعتقادی خود کجا و مبنای تولید سینمای ایران با مبناهای احساسی خود کجا. آن به حق نیست و از علم می گوید، این باید در خدمت حق باشد و از احساس می گوید... .
***
اولین نکته ای که ذهن آدمی را درباره فیلم دل شکسته قلقلک می دهد، نام فیلم است. منظور این است که پاسخ سوال "کدام دل" چیست؟ قصه فیلم، قصه برخورد اندیشه هاست. اما نه منشور اندیشه ها که قصه سیاه و سپید آنها. قصه دو رنگ اندشیه مدرن و اندیشه ریشه دار. تضاد ها و نماد ها. اشک ها و لبخند ها. شب ها و روزها.
ماجرا آن است که دو جوان جامعه شناس با دو تفکر معکوس هم در یک دانشگاه حضور دارند. یکی پیرو تفکر انقلابی است و حتی پوشش او هم رفیق تفکرش است و دیگری ایده های آرمانی در سر دارد. علت جهان سومی بودن را شعار می داند و علت گریز از شعار را نمی داند. برای تهییه پایان نامه استادشان دست بکار می شود و خودش افراد را برای تهییه آن انتخاب می کند. تا آنجا که امیر علی – پیرو تفکر انقلابی- و نفس – پیرو تفکرات مدرن – مجبور به ارائه پایان نامه مشترک در این زمینه می شوند. مخالفتهای هردوشان هم به این جواب استاد ختم می شود که " شما دوتا بهترینید. پایان نامه شما دوتا یک نسخه برای اجتماعه" نفس و امیر علی هم ابتدا به اکراه و استخاره و بعد با عقاید یکدیگر، کنار هم کار می کنند تا نسخه ای را برای جامعه تجویز کنند. گاه این مهمان جمعیت های آن می شود و گاه عکس. اما ... .
نکته مهمی که در فیلم خالی مانده، قاب دوربین است. قابی که در آن در هر گوشه و کنار شمع دیده می شود. قابی که در آن، بیمار در بیمارستان با کبوتر هاست و شمع ها دور آن گرد شده اند. آه که چه شاعرانه فیلم می سازیم. آن هم فیلم با این موضوعات بکر. و حتی صحنه های آخر فیلم که تمام شمع ها همچو هم است. سکانس های مختلفی از تحقیق و تفحص امیرعلی و نفس در فیلم گنجاده شده اما نهایت آن کلیشه همیشگی اکثر فیلم های ایرانی است. و نسخه تجویزی استاد به همراه بهترینهایش بر زمین جای می ماند و فیم سازان همچو همیشه آستین خیر بالا می زنند تا دو جوان عاشق به جمع متاهلین بپیوندند و دو نفر از مجردین این ملک کم شود. و داستان تضادها همچنان بدون هیچگونه روحی باقی می ماند.
دل شکسته در نگاه اول پتانسیل بسیار مناسبی است. چرا که در آن نظرات مختلف مطرح می شود و تضادها و تفاوتهای مختلف به عرصه ظهور می رسند. دل شکسته فیلمی است که به نظر می رسد که با نقد قصد دفاع یا روشنگری داشته اما به اشتباه همچو بازی های کودکانه ابتدا به جدل و سپس به دوستی انجامیده. جدل در پی به کرسی نشاندن حرف ها و گرفتن دانگ بیشتر در نسخه پیشنهادی برای جامعه و دوستی برای دوست بودن و تجویز نکردن هیچ نسخه ای برای جامعه.
البته تاکید استاد به همکاری امیر علی و نفس برای ارائه نسخه این گریز را به ذهن می رساند که بعید است هم و غمی که ارائه نسخه بوده، لجام گسیخته رها شود و نهایتا این نتیجه حاصل می شود که نسخه اصلی جامعه نه جدل، نه نقد، نه روشنگری و نه چیز دیگر که ازدواج و در کنار هم بودن این دو جریان است. و چه پاسخ تلخی که نه پایان شروع آن بود و نه پاسخ سوال آن.
سوال اساسی اینجاست که آیا بسته پیشنهادی مسئولین فرهنگی به کشور و جامعه اینگونه فیلم های بی پایان است یا نسخه های هالیوودی؟ و سوال دیگر اینکه "هدف" از ساخت فیلم در کشور چیست؟

پ.ن : روزگاری در این شهر سه سینما فعالیت می کرد اما حالا چه؟