Savehsara

Aliabadi

مقاله شماره 1 چگونه روابط خود را با ديگران بهبود بخشيم؟

تامس.ا. هريس از روانشناسان عملي نامي معاصر با كتابي موفق خود بنام « وضعيت اخر» توانسته خدمت بسياري بزرگي به انسانها در خود شناسي و درك رفتارهاي فرد با خودش و ديگران بدهد.
سالهاي بسيار دور وقتی كه براي اولين بار اين كتاب را مطالعه میکردم به هنر و دقت و تجزيه و تحليل اين روانشناس بزرگ با کلام ساده و روانش آفرين گفتم، زيرا تئوري هاي فرويد و دانشمندان ديگر را هر روانشناسي مي تواند مطالعه و بفهمد .ولي تبين عملي و استفاده کاربردی از روانشناسی به عبارت دیگر روانشناسی عملی کاری است بس مهمتر كه هنر هر روانكاوي نيست. زيرا تا خودشناسي كاربرد جمعي و اجتماعي نداشته باشد و فقط علمي باشد مختص روانكاوان با بحث های تخصصی و تئوریک برای عموم غیر قابل درک و تاثير زيادي بر حجم مشكلات انساني و اجتماعي نخواهد داشت.

نقش روانکاوی در مهارت های ارتباطی و تطبیق دادن فرد با محیط زندگی

وظيفه روانكاوي در درجه اول كمك به انسان و جامعه است تا با ارائه روشهاي علمي وعملي فرد را قادر سازد كه زندگي بهتري داشته و عكس العمل هاي مناسب نسبت به خود و ديگران و محيط اطراف اش نشان دهد .

نقش ديگر روانکاوی اين است كه فرد را از يك زندگي رواني سالم و توانمندی سازش و هماهنگی با محیط زندگی برخوردارساخته و از اسيب هاي طبيعي وفردي محفوظ دارد.

يكي از راههاي كاستن مشكلات اجتماعي در زمينه ارتباط متقابل و يا معاشرت با افراد دور و برمان اشنائي به علم خودشناسي و شناخت درست انسان و آشنایی با کارکردهای روان و علم روانکاوی است.
هر اندازه شناخت ما از انسان و علم روانکاوی عميق تر باشد ، در ایجاد روابط با دیگران و درک دیگران راحت تر خواهیم بود. این علم میتواند راههای مساعدی برای حل تنش ها در پیش روی ما قرار دهد. . درک و شناخت علم روانکاوی خود بالقوه توانمندی فردی را نیزگسترش میدهد و کمک میکند تا واقع بینانه با خود ودیگران برخورد نمائیم.

خواندن اين كتاب و بحث در مورد ان به روشن شدن مفاهيم و تشريح اصطلاحات كليدي ، تشریح بحث ها ومثالها ی مقوله روانکاوی کارگشاست.... و ازان سالها به بعد اين كتاب را بارها به همه دوستان و اشنايان به هر مناسبتي هديه داده ومي دهم.

از اين نويسنده كتاب دومي بنام« ماندن در وضعيت اخر» هم چاپ شده كه با همكاري همسرش ان کتاب را نوشته اند که در امتداد تکمیل مباحث كتاب اول است و موضوعات بيشتر ی را تشريح کرده. رشته تخصصی این دو نویسنده روانکاوی و روانشناس است.

نويسنده و مترجم شادروان و ارجمند اقاي اسماعيل فصيح كه روح و روانش هميشه شاد باد، اين كتاب را با نثري روشن و روان ترجمه و به جامعه ايراني تقدیم كرده.

نقش مدیریت بلوغ عقلی و عاطفی در " ناخوداگاه فرد"
بلوغ عقلی و عاطقی یعنی قدرت کنترل و استقلال در اداره و مدیریت زندگی

مفهوم "وضعيت اخر " نام کتاب است که در واقع نویسنده کتاب وجود "ناخواگاه انسان" را با سه حلقه ترسیم و تشریح مینماید حلقه اول راکودک می نامد. حلقه دوم را والد می نامد . حلقه سوم را بالغ ( بلوغ عقلی و روانی ) می نامد. بهترین شرایط تعادل وقتی در ناخواگاه فرد حاصل میشود که بالغ (بلوغ روان و عاطفه )مدیریت امور را در دست داشته و مابین این دوحلقه تعادل لازم را ایجاد نماید. یعنی بالغ بعنوان داور مابین این دو حلقه کودک( غرایز، امیال و آرزوها ) و والد ( خود ایده ال ، وجدان ) عمل میکند تا تعادل لازم در روان ادمی ما بین این دو نیرو بر قرارشود و وحدت روان نتیجه کار بالغ (بلو غ عقلی ،عاطفی و روانی ) است. زیرا اگر مابین والد و کودک فرد تعادل لازم فراهم نشود منجر به کشمکش این دو بخش در " ناخوداگاه فرد "خواهد شد. نقش بالغ نقش مدیریت ناخوداگاه فرداست. وقتی مدیریت بدست بالغ باشد فرد از تکانه و تنش در امان خواهد بود و سلامتی روانی او تضمین است.

نقش بلوغ عقلی و روانی در کنترل غرایز و استقلال و اداره زندگی

بعقیده نویسنده توانايي هدايت زندگي فرد بدست بالغ فرد است . يعني هر انساني با شناخت همه بخش هاي شخصيت خويش و بخصوص بخش « بالغ» قادر به ايجاد تحول و كمال در خويش است .
بالغ، مجموعه همه اطلاعات و فرايندهاي واقع بينانه وعقلانی فرد است و به او در زندگی کمک میکند.بالغ تجاربی است که فرد در ارتباط با افراد اگاه و با تجربه و يا بوسيله علوم كسب كرده و مي كند كه منجر به حل مشكلات و ايجاد راه حل ها مي شود، تجربياتي كه در اين مسير يك فرد از دوران كودكي تا پايان حيات خود، از دنياي خارج و منابع علم و تجارب خويش فرا مي گيرد بالغ نامیده میشود که محتواي اين بخش را تشکیل داده و بسان کلیدی است که گره از مشکلات میگشاید. در واقع بالغ مشکل گشاست. اين بخش مهمترين بخش شخصيت يك انسان را تشکیل میدهد كه وظيفه ديگرش ايجاد تعادل بين والد و كودك ( كه در سطر هاي پائين با اصطلاح والد و كودك هم اشنا مي شويد) فرد است تا سلامت روان همواره پايدار بماند. زيرا گاهي بين محتويات والد و كودك يك فرد تناقض و ضديت هايي ایجاد میشود كه با دخالت بخش بالغ اين عدم تعادل از بين مي رود و فرد دوباره به حالت تعادل برمیگرددو به زندگي خود ادامه ميدهد.
با تقويت اين بخش بعنی بالغ ( تمامی نیروی کنترل و استقلال فرد در اداره زندگی ، درک و همدلی با انسانهای دیگر که بعبارتی بلوغ عقلی و روانی نامیده میشود) )یک انسانی ميتواند به كمال و خرد و رستگاري برسد. حيف! نويسنده كتاب نقش بالغ را خيلي زياد تشريح نكرده واز شكل گيري ان زیاد سخنی به میان نیاورده و... بحث ها ی مربوط به بالغ و نحوه تقویت ان بسیاركوتاه است.يكي از كمبود هاي این كتاب تشریح مبحث بالغ است است. ارائه تحقيقاتي از سوي محققان اجتماعي و روانشناسان در باره « بالغ ونقش نيروي حيات بخش ان در زندگي فردي و اجتماعي ، در تعالیم اموزش و مدارس و خانواده بسيار مثمر ثمر مي باشد و گره ها بیشماری به مدد ان گشوده میشود.

با مطالعه اين كتاب با روش استفاده از بالغ به مرور اشنا مي شويد، استفاده از بالغ يعني شناخت بالغ و تقویت و عادت به كار بردن نيروي ان است. بالغ شامل تجارب واقعيت ها، خرد تجارب خود و ديگر انسانها است که از کودکی بوسیله ناخواگاه فرد ضبط و درک میشود.این کتاب به فرد مي اموزد با ديد بالغ به خود و ديگران بنگرد و ان را روش و اصول اصلی زندگي خويش سازد تا به بلوغ رواني و پختگي لازم در زندگي دست یابد. اموختن اين روش با عمل كردن به ان و بكار گيري ان در زندگي روزانه با خود و ديگران تحقق مي يابد.

در اين كتاب كندو كاو هاي بسيار در خودشناسي انساني وجود دارد كه راه حل هاي عملي براي بسياري از مشكلات رفتاري وارتباطي بين انسانها و شناخت ريشه مشكلات بشر داده ميشودكه همراه با مثال هاي ساده و قابل فهم است كه براي هر كس مورد استفاده است.

با روش تحليلي يك سري" سرنخ هاي مفيدي" در مورد شناخت ريشه مشكلات رفتاري بين انسانها و خود شناسي عميق فرد ارائه مي دهد .اين كتاب تا كنون بيش از 15 ميليون بار به چاپ رسيده و به 18 زبان زنده دنيا ترجمه شده كه با راهنمايي و دادن شناخت مناسب در مورد عناصر شخصيت انساني توانسته تا حدودي نقش نيروي بالغ را در حفاظت از اسيب ها بشناساند.

اگر انساني اين كتاب را با صداقت مطالعه كند بعيد است كه به روشن بيني نرسد و در مقابل بسيازي از اسيب ها مصون نماند . اثر درماني ان در دهه هاي سابق فوق العاده بوده و به توسعه رفتارهاي مثبت مابین انسانها كمك فراواني كرده. با مطالعه اين كتاب مي توانيد شخصيت خود و ديگران را بهتر بشناسيدو ان را درك كنيد. میتوانید بفهمید مشكلات از كجا شروع ميشود و چرا شروع ميشوند؟ و چه بايد كردتا مشکلات کوچکتر یا حل شوند؟

تامس. ا. هريس شخصيت وروان انسان را به سه بخش تقسيم مي كند. او معتقد است كه شخصيت انسان در كودكي شكل مي گيرد و اين سه بخش شامل ضبط انواع و اقسام احساسات و تجارب يك فرد با ارتباط با دنياي درون و بيرون است كه در سه بخش دسته بندي و اينجا تشريح ميشوند.

حلقه اول : بالغ كه توضيح داده شد.

حلقه دوم : والد، مجموعه تعاليم و قواعد زندگي فرد با ديگران كه از طريق والدين، معلمان ، مذهب و دين و تمامي اشخاص مهمي كه نقشي در تربيت كودكي داشته اند به كودك منتقل ميشود، مجموعه قواعد و اصول ديني، مجموعه اموخته هاي فرد در دوران كودكي كه بنحوي در محافظت او نقشي داشته اند را شامل ميشود. وظيفه والد حفظ زندگي فرد در دوران كودكي و زندگي است.زيرا كودك هنوز تجارب لازم را براي حفاظت خويش فرا نگرفته. با اين تعاليم ياد ميگيرد كه از خود مراقبت كند و به حقوق انسانهاي ديگر هم احترام بگذارد. تا دچار مشكلات بعدي نشود.

بطور مثال : كودكي كه از مادرش اموخته« وسط خيابان نرو و اونجا حق نداري بازي كني »....این کودک خردسال با پیروی از دستورات والدینش با دوچرخه وسط خبابان نمیرود و میداند نباید توي خيابان بازي كند وگرنه تصادف خواهد كرد و ممكن است كه حتي بميرد، كودك اين امر را گوش مي كند و از خطر مرگ و تصادف محفوظ مي ماند .ولي كودك ديگري حرفشنوي نمي كند و سر از بيمارستان يا قبرستان در مي اورد.زندگي اجتماعي هم بدون قواعد و قوانين رنج افرين است. البته نقش مفيد والد بستگي به تطابق اصول والد با بالغ وواقع بيني است. .يعني هر چقدر والد فرد با بالغ همخواني كند تاثير مثبت خود را در زندگي ايفاء مي كند، برعكس اگر والد مبني برواقعيت و عقل و خرد نباشد انگاه مشكل افرين ميشود. چه بسيار والديني هستند كه با دادن عقايد نادرست و يا متناقض خود مي توانند براي فرزند خود مشكل افرين شوند. در نتيجه والدين و معلمان در تعليم و تربيت نقش بسيار مهمي دارند و هر چقدر تعاليم انها مطابق عقل و تقوا باشد، فرزندان موفقي خواهند داشت.والديني كه خود داراي بالغ و كودك مثبت و شادي هستند موفق ترين والدين هستند

حلقه سوم : كودك، اين بخش شامل تمامي ارزوها، هيجانات، غرايز طبيعي، احساسات يك فرد است. كودك مثبت شامل بخشي از شخصيت يك انساني است كه شامل خصايل و احساس خوش بيني ، خلاقيت و ابتكار، روح كنجكاو و جوياي حقيقت بودن، عشق به زندگي، احساس همدردي و مهرباني، عشق به علم و سرزندگي و شادابي... است كه هم خود از زندگي لذت ميبرد و هم به ديگران شادابي نثار ميكند. بعضي افراد داراي كودك منفي هستند كه شخصيتي است كه در دوران كودكي اسيب ديده ، به ترميم و بازسازي نيازمند است.

شخصيت كودك منفي قسمتي از شخصيت انساني است كه شامل افسردگي و پژمرده گي، خودخواهي ، حرص و طمع، حسادت و كلا همه احساسات منفي ممکنه است . این خصوصیات در يك فرد در دوران كودكي بعلت تربيت غلط ايجاد شده و به شخصيت فرد درطول عمر اسيب میرساند . انسان اسيب ديده با توجه به علم خودشناسي مي تواند با درون خود ارتباط زنده بر قرار كرده و اين عناصر منفي را از وجود خويش پالايش كندتا به انسان مثبتي تبديل شود .

اين كار در سايه تربيت خود امكان پذير است. س. گ . يونگ در بخشي از تحقيقات خود از «سايه ها» نام ميبرد كه شامل همه صفات و خصوصيات منفي نهفته در فرد است كه در ضمير نا خوداگاه اش جاي دارد و حتي خود شخص از ان اگاه نيست. گاهي بنابر شرايطي واوضاعي گوشه ايي از خود را نشان ميدهد و بسياري از انسانها تحمل ديدن اين بخش از وجود خویش را را ندارند و اگاهانه و نا خوداگاه از ديدن ان تفره مي روند. حجم وسیعی ازسایه ها تعارض افرین هستند . یکی از این عارضه ها که فرد دچار ان میشود افسردگی وحستگی های مفرط است.

اين بخش نهان تنها با كمك علم خودشناسي قابل شناخت است مثال فردي كارهاي سخاوتمندانه بسياري انجام ميدهد ولي وقتي به كنه خود توجه ميكند مي بيند در نهان حتي بسيار خسيس است اين واقعيتي كه او در مورد خود اگاه سخي و نا خود اگاه خسيس خود كشف مي كند نشان ازهمان سايه رادارد.

اين تضاد و تناقض براي بسياري از انسانها قابل تحمل نيست. كودك منفي هم بخشي از اين سايه ها را تشكيل ميدهد. با پالايش و اموزش اگر هر فردي بخواهد مي تواند خويش را اصلاح كند. به وجود اين عناصر پي ببرد و سعي در تغيير انها داشته باشد. سايه ها به نسبت هر انساني كم و يا زياد در وجود فرد يافت ميشوند و علت ان هم پس زدن نا خوداگاه ان بوسيله فرد است. با كمك بالغ يك انسان قادر است كه اين بخش را پالايش كند. اين كتاب يك كليد اناليز و تحليل فردي از خود و رفتارهاي فرد با ديگران است. هر انساني با اين روش اناليز و تحليل در واقع نقبي به درون خود زده و با وجود نا اشناي خويش بيشتر اشنا مي گردد و در عين حال با انسانهاي ديگر هم با گونه جديد اشنا مي شود، زيرا تمامي رفتار،اعمال و احساسات و عواطف و تعقلات و عقايد ما در اين سه بخش ريشه دارند محتويات شخصيتي هر فردي بستگي به محيط و شرايط تعليم و تربيتي دارد كه فرد دران رشد كرده . با شناخت اگاهانه خويش قادريم رفتارهايمان و عادات غلطمان را تغيير دهيم، شرط اصلي توانايي تغيير مثبت كسب دانش و انگيزه كمال يابي وتسلط به علم خودشناسي است و با اشنائي به اين علم و محتويات اين كتاب مي توانيم رفتارهاي ديگران را بهتر درك كرده در ارتباطات روزانه عكس العمل هاي مناسب و موفقي نشان دهيم . امروزه علم ارتباطات متقابل انساني بخصوص در جوامع شهر ي يكي از موضوعات بسيار مهم زندگي بحساب مي ايند. بطور مثال اشنايي به اين عناصر سه گانه شخصيت مي تواند به خانواده ها بخصوص والدين و فرزندان نوجوانشان كمك كند كه با تفاهم بيشتري در روابط خويش تجديد نظر كرده و بارويه مثبتي با هم تعامل داشته و روابط عميق متقابلي با هم برقراركنند و اينگونه به تحكيم روابط خانواده گي كمك شود. زيرا اين دانش نوشدارو علاجي مفيد است براي قبل از وقوع واقعه. البته ماهي را هر وقت انسان از اب بگيرند تازه است و كار نيك كردن از پر كردن است، اما خوب است كه وقت شناسي را هم در زندگي از دست ندهيم و فرصتها را غنيمت بشماريم . مثال ديگر در مورد روابط متقابل نامناسب بعضي از همسران نا موفق با هم است كه با مطالعه اين كتاب بسيار ساده مي توانند با تفكر در خويش و نقد مثبت خويش دوباره پيوند متزلزلي را نجات دهند و از خر شيطان لجاجت كه بخشي از شخصيت كودك يك فرد رنجور است، پائين امده و با كمك نيروي بالغ دروني خويش پيوند زندگيشان را با مهر و محبت و خرد جوش دهند و بتوانند با بالغ و كودك مثبت خود و همسر خود زندگي شاد و منصفانه ايي را بسازند و اينگونه زندگي خانواده گي خود را تحكيم وقوام بخشند. در تعليمات ديني ما به بخشش خطاهاي سهوي ديگران بسيار تاكيد شده، زيرا هدف اصلي دين ما تفاهم و دوستي جوامع انساني با يكديگر است و نفس عدالت هم در اين رابطه معني مي دهد. مراعات عدالت هم بخاطر احترام به حقوق انسانهاي ديگر و خود است تا زندگي توام با ارامش و تفاهم براي همه فراهم شود. همانگونه كه مولوي از مكالمه خدا با موسي ( از قول خدا) خطاب به موسي شعري سرائيده : ما براي وصل كردن امديم ني براي فصل كردن ، با بخشش انسان خطاكار هم شانس تصحيح خويش و نقد مثبت را مي يابد . روابط انساني با كمك اين وام بلاعوض مي تواند بهبود يابد و كودك انسانها با كمك نيروي بالغ مي توانند بدور از تنش ها با هم در محيطي مصفا و ارام و امن به زندگي بپردازند. بخشش بخشي از وظايف ديني والدين، همسران است كه به بهبود روابط بسيار كمك مي كند . امروز« اموزش خود شناسي» از نيازهاي حياتي و فرهنگي مهم جامعه ماست تا از بيماري سطحي نگري در امان باشيم و همان طور كه شاعر مي گويد خرد چشم جان است چو بنگري.....