Savehsara

masoud-mg24

ساوه

ساوه از شهرهای استان مرکزی در کشور ایران است. جمعیت این شهر در سال ۲۰۱۰ برابر با ۱۹۴۵۴۵ نفر است. ساوه شهری کهن است که نام آن در پارسی میانه ساوگ بوده است. زبان مردم ساوه فارسی است.پیشینه تاریخی ساوه یکی از شهرهای باستانی ایران به شمار می‌رود.این شهر در دوران گذشته در برخورد کلان‌ترین راههای کاروانی میان ری باستان، همدان، اصفهان، قزوین، زنجان، قم و کاشان قرار داشته و در روزگار پارتیان یکی از خانمانهای مهم میان راهی بوده و در سدهٔ ۷ (پیش از میلاد)یکی از دژهاو خانمان‌های سرزمین ماد به شمار می‌رفته و زیست همگانی در این بخش از ایران از پیشینه و دیرینگی بسیار برخوردار است و از دید زمین‌شناسی از آن دوران سوم وچهارم زمین‌شناسی می‌باشد. ساوه نخست از توابع میدان بوده و بعد بخشی از ری بزرگ شده و به سبب نزدیکی با میانه‌های نیرومند برخی دودمان و پادشاهان بر ایران گذشته از این که همواره از ارزش ویژه‌ای برخوردار بوده دارائی و چمنزارهای آن نیز از دیرباز جای توجه دودمان‌ها بوده و روی همین پایه فرمانروایان آن اغلب از میان دولتمردان بنام برگزیده شده‌اند بعد از ساسانیان حکومت سامانیان و آل بویه و سپس سلجوقی بر این سرزمین دست داشتند. ساوه در جریان حمله مغول در قرن هفتم هجری صدمه و آسیب فراوان دید، مغولان شهر را ویران کردند و ساکنان آن را از دم تیغ گذراندند. کتابخانه‌های بزرگ و موزه‌های ساوه طعمه حریق شد وکتابها و ابزار دانشی کتابخانه و دانشوران نابود شدند. حمدالله مستوفی در مورد ساوه اینگونه نوشته :در اول در آن زمین بحریه (دریاچه) بوده و در شب ولادت رسول اکرم (ص) آب آن به زمین فرو شد و آن از مشروبات بوده است و بر آن زمین شهری ساختند.بانی آن معلوم نیست و در حمله مغولها باروی آن دچار خرابی شد و خواجه ظهیر الدین علی بن ملک شرف الدین ساوجی آن را عمارت نمود. هوایش به گرمی مایل است و آبش از رودخانه مزدقان و قنوات مشروب می‌شود. ساوه از دیر باز محل برخوردهای نظامی ایران بوده در دوره مغول نیز گذرگاه جهانگردان بیگانه شد مارکوپولو ی و نیزی و بسیاری از پیامبران و مبلغان آئینی، بازرگانان، و ایلچیان در گزارشها و نوشته‌های خود از ساوه یاد کرده‌اند. پی آمد حمله مغول کاهش شدید مردم ساوه بوده که کاهش زیاد ماندگاران روستایی و ویران شدن دستگاه‌های آبیاری موجب افت شدید کشاورزی در سرزمین ساوه شد. در دوره صفویه که آئین شیعه آئین رسمی کشور شد منطقه ساوه در دوره یاد شده جزو زمینگاه علی شکر بود در سال ۹۰۸ با چیرگی صفویه بر پادشاه مراد عثمانی همدان که والی نشین زمینگاه یاد شده بود بدست قزلباشها افتاد. در روزگار صفویه مردم ساوه از تیره‌های گوناگون بودند و زبان و آداب و روسوم آنان نیز طبعا با هم فرق داشت. ولی بیشتر مردم از همان گذشته پارسی زبان با گویش محلی بودند تا به امروز هم ادامه دارد. نام ساوه برای ساوه معانی چندی آورده‌اند: * ساوه بر وزن، کاوه نام پهلوانی است ایرانی که در جنگ رستم کشته شده او را ساوه شاه هم می‌گفتند . * ساوه تغییریافته واژه سه‌آبه به معنای مکانی با سه رودخانه خوانده شده‌است. * ساوه در زبان فارسی به معنای خرده‌طلا است، نام بخش‌هایی مانند زرند، گواه کاربرد این معنی برای منطقه ساوه‌است. * نام شهری است نامدار در عراق عجم، گویند دریاچه‌ای در آن جا بود که هر سال یک کسی را در آن غرق می‌کردند تا از سیلاب ایمن می‌بودند و در شب ولادت سرور کاینات آن دریاچه خشک شد. * در زمان ساسانیان زمین به هفت کشور تقسیم می‌شده از این قرار ارزه، ساوه، فردوفش، وروگرست و .. . * گروهی نام آن را ماخوذ از واژه اوستایی "سوا" Sava و یا واژه پهلوی "سوکا" Savaka دانسته‌اند. کشاورزی عمده محصول باغی و زراعی شهرستان ساوه انار و طالبی می‌باشد. همچنین محصولاتی مانند گندم ٬ پنبه، دانه‌های روغنی و محصولات جالیزی در ساوه کاشت و برداشت می‌شود. انار ساوه یکی از مرغوب‌ترین و شناخته شده‌ترین انار‌های کشور ایران در ۹ هزار هكتار از باغ‌هاي اين شهرستان توليد مي‌شود.ملس ترش، ملس تبريزي، يوسف خاني، رباب ني‌ريز، ملس يزدي و ارجستاني ارقام انار ساوه را شامل مي‌شوند. صنعت شهرک صنعتی کاوه در ۱۰ کیلومتری شهر ساوه یکی از قطب‌های مهم صنعت در ایران به حساب می‌آید. شهرک صنعتی کاوه در سال ۱۳۵۲ در شمال شرقی شهر ساوه ایجاد شده است که هم اکنون در مساحتی بالغ بر 3000 هکتار و با 500 واحد کارخانه تولیدی مشغول به فعالیت است. آثار تاریخی * نظر به اینکه ساوه یکی از شهرستانهای باستانی ایران زمین است لذا آثار باستانی آن نسبتا زیاد می‌بوده تا اینکه در حمله مغول و بعد به دست سپاهیان تیمور لنگ اکثر آنها منهدم گردید. ۱- مناره و مسجد سرخ یا انقلاب - قدمت تاریخی۴۵۳ ه.ق ۲- مسجد جامع ساوه - قدمت تاریخی دوره سلجوقی ۳- مناره مسجد جامع ساوه - قدمت تاریخی ۵۰۴ ه.ق ۴- قلعه دختر یا قیزقلعه - قدمت تاریخی دوران ساسانیان ۵- امامزاده سید اسحاق - (از نوادگان امام موسی کاظم(ع)- با سه واسطه) - قدمت تاریخی ۶۷۶ ه.ق ۶- بقعه اشموئیل نبی - قدمت تاریخی قرن هشتم ه.ق ۷- بقعه امامزاده سید حمزه - قدمت تاریخی دوره صفویه ۸- بقعه امامزاده فضل بن سلیمان - قدمت تاریخی دوره سلجوقی ۹- آرامگاه فاطمه بنت شجاع - قدمت تاریخی دوره صفویه ۱۰- بند شاه عباس - قدمت تاریخی قرن هفتم ه.ق ۱۱- امامزاده سید هارون - قدمت تاریخی قرن هفتم ه.ق ۱۲- امامزاده یونس - قدمت تاریخی اواخر قرن نهم ۱۳- مسجد بازار شهر ساوه - قدمت تاریخی دوره زندیه ۱۴- بقعه امامزاده اسماییل - قدمت تاریخی دوره صفویه ۱۵- بقعه امامزاده نوح بن موسی بن جعفر - قدمت تاریخی دوره صفویه ۱۶- بقعه امامزاده سید منصور بن موسی بن جعفر - قدمت تاریخی دوره صفویه ۱۷- حمام کلبعلی‌خان - قدمت تاریخی دوره زندیه ۱۸- کاروانسرای عبدالغفار - قدمت تاریخی دوره زندیه ۱۹- کاروانسرای خشک رود وهجب - قدمت تاریخی دوره صفویه مشاهیر ساوه * ابن سهلان ساوجی * خواجه نصیر ساوجی طوسی: از علما بزرگ ریاضی، نجوم و حکمت ایران و نیز یکی از فقهای مذهب تشیع در قرن هفدهم می باشد. * علامه تاج الدین آوی: از علما و فقهای مشهور شیعه در زمان ایلخانیان ( قرن هفتم و هشتم ه ق ) بوده است. * خواجه جمال الدین سلمان بن علاءالدین محمد ساوجی: مشهور به سلمان ساوجی، وی از شاعران و غزل سرایان نیکو سخن در قرن هشتم هجری قمری و هم عصر حافظ بوده است. دیوان شعر وی مشتمل بر دوازه هزار بیت است. * ملا صالح ساوجی: در زمان سلطان حسین صفوی ( قرن دوازدهم ه ق ) می زیسته است. تالیفات وی عبارتند از : الحدیده الحسینیه – الدره العلویه * میرزا موسی طبیب ساوجی: وی پزشکی حاذق و نویسنده ای توانا بوده که در زمان ناصر الدین شاه می زیسته است. * شهید دکتر مصطفی چمران: در سال 1311 ه ش متولد شد. او فرزند حسن چمران ساوجی بود که از روستای چمران بخش غرق آباد ساوه به تهران مهاجرت کرد. دکتر چمران پس از شروع جنگ تحمیلی در شهریور ماه سال 1359 به خط مقدم جبهه رفت و ستاد جنگهای نا منظم را تاسیس و فرماندهی نمود. سرانجام پس از سالها مجاهدت در 31خرداد 1360 در منطقه جنگی دهلاویه به شهادت رسید