Savehsara

jalalfirozi

تستهای تخیلی

به روال برنامه، قصد دانشگاه کردیم. به آسمان نگاهی کردم. شکل یک ابر برایم بسیار جالب بود. بسیار شبیه یک جنگنده بود. بسیار شبیه. این جرقه در ذهنم رسید که اگر برای استخدام و بکار گیری مدیران، تست تخیل ایجاد و ابداع شود، چه می شود؟
موضوع را در ذهنم حلاجی کردم. کمی بالا و پائینش کردم تا چیزی در آستین داشته باشم. در واقع بدنبال فایده وجود این تست شده بودم. یعنی اینکه آیا یک مدیر موفق الزاما باید قوه تخیل بالایی داشته باشد. یا به عبارتی، مدیران موفق از تخیل بالایی برخوردارند ؟
بعد از کلاس مدیریت، موضوع را با استاد در میان گذاشتم. گفتم که آیا مدیران موفق از تخیل بالایی برخوردارند؟ یا اینکه مدیر باید تخیل بالایی داشته باشد؟ و بعد به او گفتم که مثلا چند عکس ابر به او بدهیم و بگوییم شبیه چه چیزی هستند؟ هدف را پرسید؟ گفتم اینکه ایده عجیب بدهند؟ کمی مکث کرد. پیش دستی کردم و شروع کردم به داستان سرایی : در یک هوای آفتابی موتور یک کشتی از کار افتاد. همه از هم می پرسیدند که چه کار کنیم که کشتی حرکت کند. شخصی از میان جمعیت بلند شد و گفت که بادبانها را پائین بکشید و اونها رو فوت کنیم! همه زیر خنده زدند. مدتی نگذشت که یکی از خدمه ها گفت راست می گه. ما که پمپ باد داریم. از اون استفاده کنیم.
به استاد گفتم که هدف، ایده های عجیب است. اینکه شاید خود فرد نتواند از ایده اش استفاده کند. اما شاید کس دیگری بتواند ترجمان دیگری از آن ایده ارائه دهد که قابل استفاده باشد. مثل همان لوله کشی چای و قهوه به سالن کارگران که تبدیل به فلاسک های چرخشی در سالن شدند و کارخانه را به سود 12.3 درصدی رساندند.
تست یک جعبه کاغذ رنگی را با استاد در میان گذاشته بودم. موافق بود. اما گفت که نمی شود زیاد به این یکی اتکا کرد. گفتم اگر تنوع این آزمایش ها را زیاد کنیم تا جوابی که بدست می آوریم، نزدیک به واقعیت باشد چه؟ پاسخ مثبتش برایم یک شیرینی عظیم بود و ... .
برای انتخاب یک مدیر باید کارهای مختلفی کرد. یکی از آن کارها این است که به درون او سفر کنیم تا درون او را بشناسیم. جوابی نزدیک به واقعیت یا عین واقعیت. تست های روانشناسی بر روی او انجام دهیم . و تست تخیل. و اما تست تخیل
بیشترین چیزی که ذهنم را قلقلک می داد، نوع آزمون بود. آزمونی ساده اما کارآمد. یکی از همین آزمونها، ابرها بودند. شکل ابرها. اینکه از شکلی که شبیه واقعیت است شروع و کم کم به شکل های پیچیده ختم شوند. میزان مکث شخص – به عنوان نامزدی برای پست مدیریت- و جوابهای او می تواند ملاک خوبی در مورد ضعف این تست باشد. ضعف تست به این جهت که در شکل های ساده اولیه، مسلما پاسخ افراد زیادی شبیه هم هستند. اما مسلم است که تست، تست تخیل است و باید به نامزد قبلا گفته شود که سعی کند جوابی بدهد که شبیه دیگران نباشد. بدین معنا که چون خود فرد می داند که پاسخش باید تخیلی باشد، پس جوابهایی دارای ارزش بیشتری هستند که تخیلی تر باشد و در ضمن در مدت کمتری ادا شوند.
در این زمینه می توان تست های دیگری هم طراحی کرد. مثلا یک قطه داستان برای نامزد بخوانیم. بعد از او بخواهیم که او ادامه بدهد. میزان امتداد، محتوی و پایانی که فرد با تخیلش به عنوان پاسخ به ما می دهدف می تواند ملاک خوبی برای سنجش او باشد.
از دیگر تست ها که شاید بتوان از طریق آن به اطلاعات خوبی دست یافت، این است که چند کلیپ از فیلم های تخیلی را نشان فرد بدهیم و سپس با او وارد بحث شویم. اینکه کدام کلیپ را پسندیده و چرا؟ علت اینکه کلیپ شماره فلان را نپسندیده چیست؟ ضعف کلیپ شماره فلان چه بوده و کلیپ بمانی چه قوتی داشته؟
و برای تخیل پردازی فرد نیز میتوان چنین نقشه ای کشید که از او بخواهیم در نقش یک قهرمان باشد و نظر و اعمالش را جویا شویم. مثلا به او بگوییم که فرض کن تو مرد عنکبوتی هستی، یا سوپر من یا بتمن و یا شخصیت های معروف دیگر. آنوقت به او بگوییم که برای دنیا چه می کنی؟ با مفاسد چطور برخورد می کنی؟ عدالت را چطور جاری می کنی و ...
در نگاه اول این گونه سوالات شاید کمی مضحک باشد. اما عقیده بنده این است که پاسخ این گونه سوالات، دقیقا منتها علیه دنیای درون افراد است. اینکه اگر جای دیگران باشند چه می کنند. اصلا چه کسانی را انتخاب می کنند که جایشان باشند. باید با آنها وارد بحث شد. تا می توان سوالاتی را پرسید که پاسخ آن "نه در ذهنشان که در ضمیرشان" باشد مثلا بگوییم که اگر سوپر من با اسپایدر من رو برو شود کدام یک برنده می شود؟ اگر بتمن، سوپر من و مرد عنکبوتی وجود خارجی داشته باشند آیا دنیا از ظلم رهانیده می شود یا خیر؟