Savehsara

jalalfirozi

در مورد چند ویژگی از داستان های پست مدرن با هم گپ زدیم. حالا می خواهیم با تعداد بیشتری از ویژگی های این نوع داستان آشنا شویم.
5- عدم توجه به شخصیت پردازی:
شخصیت ها در داستانهای پست مدرن، کاغذی و کاریکاتور گونه اند و انگار نخ نامریی ای به دست و پایشان بسته و آنها را تکان می دهند. بدون آنکه خودشان قوت حرکت داشته باشند. زیرا نویسنده تعهدی در خود برای شخصیت پردازی نمی بیند. از این رو شخصیت ها غیر قابل اعتماد، لغزنده و بی شناسنامه اند که نام "شخصیت" را یدک می کشند. مثلا شخصیت می تواند گرسنه باشد در حالی که چند لحظه پیش غذای یکصد نفر را خورده . یا از بالای برج به پایین پرتاب شود و در هوا به پروانه تبدیل شود و وقتی به زمین می رسد، دوباره تبدیل به انسان شود. البته شاید در این مورد نویسنده زحمت(!) بکشد و دلیل بیاورد که شخصیت برای بقا نیاز به پرواز داشت و موقتا تبدیل به پروانه می شود.و یا آنکه شخصیت بطور کلی دچار یک تناقض می باشد. مثلا هم میانسال است و هم کودک. نه مشخص است که مذکر است نه مونت و حتی اینکه یک انسان با جانوران زندگی می کند.
6- نبود مرز بین خیال و فکر با واقعیت:
نبود "علت" در داستان های پست مدرن، باعث می شود تا نویسنده طوری عمل کند که مرزی بین واقعیت و خیال وجود نداشته باشد. به عبارتی می توان گفت که هم خیال می تواند به واقعیت تبدیل شود و هم اینکه واقعیت می تواند به خیال تبدیل شود. مثلا در یک داستان پست مدرن، شخصی به طبقه هشتم یک آپارتمان که قصد خرید واحد در آن طبقه را دارد، می رود. از کنار پنجره به پایین نگاه می کند و "خیال" می کند که اگر از این فاصله بیفتد چه می شود. و در همین لحظه بدون هیچ علتی او از پنجره به پایین پرت می شود. یا مثلا فردی به گلهای روی بشقاب نگاه می کند و "می خواهد" که گلها محو شود و گلها محو می شود.
بخشی از طنز موجود در این نوع داستان ها بعلت نبود مرز بین وهم و واقعیت است.
7- فاصله زدایی از گفتگوی درونی و بیرونی:
اشخاص یا با خودشان صحبت می کنند ( مونو لوگ) یا با دیگران (دیالوگ). در مونولوگ از زبان معیار استفاده می شود و در دیالوگ معمولا از زبان محاوره ای یا مرتبط به شخصیت ( اگر دکتر باشد چه زبانی، اگر کوچه بازاری است چه زبانی و ...). در حقیقت بین زبان مونولوگ و دیالوگ فاصله ای است که در داستانهای پست مدرن این فاصله از بین می رود و باعث می شود تا خواننده به طور صد در صد متوجه نشود که شخصیت در کجا با خودش صحبت می کند و در کجا با دیگری.
8- خود ارجاعی زبان :
بر خلاف داستان های کلاسیک و مدرن که می توان پلی از دنیای داستان به دنیای واقعیت زد، این کار در داستانهای پست مدرن غیر ممکن و نشدنی است. زیرا زبان موجود در این نوع داستانی، هیچ سنخیتی با دنیای واقع ندارد و متن داستان تنها با خود متن قابل مقایسه است نه دنیای بیرون از آن. مثلا اینکه یک اغذیه فروش، رودخانه می سی سی پی را مانند خیار شور تکه تکه می کند و تکه ها را بین ساندویچ مشتریانش می گذارد! یا دیگری ای پیدا می شود و خورشید را مثل یک سکه داغ از آسمان بر می دارد و در جیبش می گذارد. ملاحظه می کنید که در این دو مثال نه منظور رودخانه می سی سی پی ای است که گوشه ای از این جهان، جریان دارد و نه خورشیدی که هر روز آن را در آسمان می بینیم. بلکه منظور، رودخانه می سی سی پی ای و خورشیدی است که با توجه نوع داستان، می توان آنها را لای ساندویچ مشتریان و یا در جیب گذاشت.البته باید در ذهن داشت که صحنه هایی از این قرار، هرگز نمادین نیستند و نمی توان برای آنها معادل سازی کرد که منظور نویسنده فلان بوده.
9- خروج داستان از حیطه داستانی:
ممکن است داستان در نیمه راه رها شود و یک عکس، کاریکاتور، گزارش، مقاله، بیانیه، شعر، فیلم نامه، جدول و یا هر چیز دیگری ظاهر شود. علت هم این است که این داستان نویسان همه هنرها را در خدمت بشر می دانند و تصور دارند که آن عکس هم که در داستان است به نوعی می تواند مفهوم (!) ای را به خواننده منتقل کند که یک متن می تواند.
10- تکثر گرایی و نبود بدنه اصلی برای داستان :
داستان پست مدرن نه مثل داستان کلاسیک است که موضوع محور باشد و نه مثل داستان مدرن که تکنیک گرا باشد. این امر سبب می شود که تنها، روند کار باشد که مهم است. از همین روست که هزار و یک اتفاق ریز و درشت بی ارتباط در کنار هم می نشیند که نهایتا تشکیل یک داستان پست مدرن را می دهد. البته شاید خواننده فکر کند که این حوادث با یکدیگر در ارتباط اند. در صورتی که چنین نیست. زیرا در داستانهای پست مدرن، اتفاق ها همدیگر را تکمیل نمی کنند بلکه قطع می کنند. به همین دلیل است که نمی توان داستان پست مدرن را خلاصه یا تعریف کرد.
11- تایید بر تغییر و تفاوت در داستان :
داستان نویسان پست مدرن سعی می کنند تا داستانشان، متفاوت از آنچیزی که تا به حال بوده، باشد. مثلا اگر دیدگاه رایج تا به امروز این بوده که رمان ( کلاسیک و مدرن) ، یک شرح بسیط از یک ماجراست؛ رمان پست مدرن می کوشد تا چیزی را خلق کند که با این موضوع متفاوت بوده. و همین می شود که رمانی نوشته می شود که مثلا چهار شروع و هشت پایان دارد. یا اینکه چند شروع رمان، در کنار هم می نشینند و تشکیل یک رمان را می دهند.
12- واقعیت گریزی و پوچ گرایی:
اینکه می بینیم در یک داستان پست مدرن، هر لحظه یک اتفاق رخ میدهد که بی ارتباط با اتفاق قبلی و تنها در ابعاد متن قابل بررسی است؛ هر لحظه یک شخصیت وارد داستان می شود؛ هر لحظه به نام طنزیک عرف و ساختار می شکند؛ نشان از میل به پوچی داستان های پست مدرن است. میلی که پافشار به "گسست" ، "تصادف و اتفاق" ، " لجام گسیختگی" ، "هرج و مرج" ، "بازی" ، "ناپایداری" و ... است.

ادامه دارد