و با احترام به دسته سوم!

این متن برگرفته از مطلبی در رابطه با رزمنده های جنگ هست که در روزنامه تهران امروز چاپ شده.

---

جنگ با تمام تلخیها و شیرینیهایی که داشت تمام شد و آنچه باقی ماند آثار خوب یا بدی بود که از جنگ برجا ماند. آثار و برکات خوبش عزت و آزادگی ایران، طعم پیروزی و تجربه گرانبها بود و گنجینه هایی مانند خانواده شهدا، جانبازان و آزادگان و هزاران وصیت‌نامه شهید که مانند چراغی روشنگر راهمان شده‌اند. در میان سرداران شهید دوران دفاع مقدس نام برخی سرداران همیشه برسرزبان بوده است چرا که رفتار، منش و کردار شهید فارغ از فرماندهی او بر قلب و روح رزمندگان ثبت و ضبط شده است. وقتی رزمندگان و فرماندهان بعد از جنگ نام شهید حمیدباکری قائم‌مقام لشكر 10 عاشورا را می شنوند بی اختیار به یاد وصیت نامه معنوی و قابل تامل این شهید می افتند. وصیت نامه ای که شهید باکری دوران پس از جنگ را تشریح می کند. شهید حمیدباکری در بخشی از وصیت نامه‌اش می نویسد: دعا کنید که خداوند شهادت را نصیب شما کند که در غیر این صورت زمانی فرامی‌رسد که جنگ تمام می شود و رزمندگان سه دسته می شوند.
دسته ای به مخالفت با گذشته خود بر می‌خیزند و از گذشته خود پشیمانند.

دسته ای راه بی تفاوتی را برمی‌گزینند و در زندگی مادی غرق می شوند و همه چیز را فراموش می کنند

و دسته سوم به گذشته خود وفادار می مانند و احساس مسئولیت می کنند که از شدت غصه‌ها و مصائب دق خواهند کرد.

حال امروز بیش از هشت هزار روز یعنی 22 سال از جنگ تحمیلی گذشته است و هر رزمنده، جانباز و فرمانده دوران دفاع مقدس بر این امر واقف است که عین وصیت نامه شهید باکری در میان گروه باقی مانده از جنگ رخ داده است. آری امروز رزمندگان دوران دفاع مقدس به سه گروه تقسیم شده‌اند. گروه اول را همه می شناسیم. آنهایی که به مخالفت از خود برخواستند و از گذشته خود پشیمانند. اگر بخواهیم کمی شفاف‌تر در مورد این گروه صحبت کنیم باید بگويیم این گروه را بیشتر رزمندگانی تشکیل می دهند که در همان دوران جنگ بر آرمانهایی که به خاطر آن حضور داشتند ثابت‌قدم نبودند و آن را باور نداشتند. در همان روزها دلشان بیشتر هوای عقب‌رفتن داشت تا در دل دشمن رفتن. برخی اخراجی بودند و برخی هم حاجی گرینف ولی شاید باید اینگونه بگويیم برای حفظ آبرو و شاید به اجبار و چاره ماندند و جنگیدند. ولی هر چه بودند و به هر دلیلی ماندند نامشان رزمنده بود و رزمنده اجر و قربی دارد که باید به آن احترام گذاشت.

دسته دوم آنهایی هستند که پس از جنگ راه بی تفاوتی را انتخاب کرده و در زندگی مادی غرق شده و همه چیز را فراموش کردند. شهید باکری از کجا می دانست که 22 سال پس از جنگ تحمیلی در دادگاه رسیدگی به بزرگ‌ترین فسادمالی کشور در میان 33 متهم اصلی پرونده نام چند رزمنده و جانباز به چشم می خورد. نمی دانم علم غیب داشت یا او چیزی را می دید که آن زمان بقیه نمی دیدند. ولی هر چه دید واقعیت یافت. هر چند اجر و قرب و منزلت سربازی که برای وطن دفاع می کند بسیار گران و محترم است ولی سربازی که اصالت، آرمان و راه مستقیم خود را فدای دنیایی که روزی به آن پشت کرده بود می کند جای تاسف و تامل دارد. چهره این دسته از رزمندگان باقی مانده از جنگ را هم در فیلم نفوذی دیدیم و هم در سیزده 59 ولی آنها یکی، دوتا نیستند. شاید الان یا بر صندلی شرکتی خصوصی تکیه زده باشند یا بر صندلی وکالت، قضاوت یا وزارت.... نمی دانیم ولی هستند. وقتی هم از جنگ با آنها سخن می گويیم فرار می کنند. انگار اشتباهی کرده‌اند یا این خاطرات عذابشان می دهد. شاید هم از شهدا شرمنده هستند.

و اما دسته سوم آنهایی که به گذشته خود وفادار می مانند و احساس مسئولیت می‌کنند که از شدت غصه‌ها و مصائب دق خواهند کرد. حمید‌جان نمی دانم وقتی این وصیت نامه را نوشتی اشکهایت را کجا پنهان کردی چرا که تو واقعیت را 22 سال زودتر دیدی. آری دسته سوم در محاصره دود و گرد و غبار شهید می شوند. دسته سوم نه خانه ای دارند و نه کاشانه ای. دسته سوم سالهاست تنها به دنبال اثبات جانبازی خود هستند تا حداقل لقمه نانی برای فرزندانشان تهیه کنند. دسته سوم جانباز افغانی ظفر علی است که با چشمانی نابینا در حمام متروکه زندگی می کرد. دسته سوم جانباز حسن‌پور است که همسرش با کار در شالیزار هزینه اسپری هایش را تامین می کند. دسته سوم، دسته آزادگانی است که پس از 22 سال از جنگ تازه به آنها می‌گویند حق اسارتتان را سهام می دهیم. دسته سوم‌، دسته آنهایی است که بی‌اختیار آتش می کنند این بار نه بر روی دشمن بلکه بر صورت کودکی که با ترس صدای فریادهای پدر را تحمل می کند که می‌گوید یاسر یاسر عمار... بچه‌ها محاصره شدند. اینجا جهنمه خرچنگها حمله کردند... دسته سوم، دسته کارگران، مدیران و کارمندانی است که هیچ وقت نگفتند ما رزمنده بودیم و جانباز شدیم تنها خدمت می کنند به خلق بی منت و هر وقت از آنها سراغی می گیریم که آهای چطوری رزمنده، می‌گویند ما که رزمنده نبودیم. اشتباه گرفتید!

امروز 22 سال از جنگ تحمیلی می گذرد و هر سه گروه به جامانده از جنگی هشت ساله در کنار هم زندگی می کنند. ولی آنهايی که وفادار ماندند به راستی از دست همرزمانشان دق می کنند. هر چه تلاش کردیم با برخی از رزمندگان گروه اول و گروه دوم گفت‌وگو کنیم قبول نکردند. سوال کردم حاجی جان از دوران جنگ بگو، رو کرد به من و گفت: دخترم جنگ تمام شده امروز باید بر اساس بازار دلار و ارز صحبت کرد. گفتم دلاور صندلی چرخدار اذیتت نمی کنه گفت: هر چی دارم از همین صندلی است. باید چرخهایش را طلا بگیرم. با همین صندلی چند تا ماشین آخرین سیستم وارد کردم، کار و بار بد نیست حقمه که گرفتم. گفتم تکلیف آن دسته از رزمنده‌ها و جانبازانی که هنوز درگیر اثبات جانبازی خودشان هستند یا گمنام زندگی می کنند چه می‌شود و آیا آنها حقی ندارند؟ گفت: صدای منو ضبط نکنی ها... برو از خودشان بپرس بذار به کارم برسم خانم اینجا آمدی منو یاد بدبختیهایم بیندازی! روزی روزگاری جنگ بود رفتیم و جنگیدیم قرار نیست تا آخر عمر تو سنگر بنشینیم و نماز بخونیم و زیارت عاشورا ورق بزنیم! شما هم بروید دنبال سوژه های دیگر.

سراغ یکی دیگه از دسته دومی‌ها رفتم. پیدا کردنشان سخت نبود. چون این یکی را همه می شناختند مقام بلند پایه ای است. با هزار بدبختی تونستم وقت مصاحبه بگیرم. وقتی دید موضوع در مورد دفاع مقدسه منو برد تو اتاقش تا به نحوی یک چیزی را ببینم. گوشه دفتر کارش با خاک و گونی سنگر درست کرده بود و چند تا چفیه هم انداخته بود پشت صندلی‌اش. اصلا به قیافه‌اش نمی خورد جبهه رفته باشه ولی عکسهایش نشون می داد جنگ بوده است. هر کاری کردم یه خاطره هم نداشت تعریف کند. می گفت چند تا عملیات بوده ولی نمی دونست کدوم عملیات مجروح شده است. وقتی خداحافظی کردم پیش خودم گفتم این بابا چطوری تا این مقام رسیده در حالی که من یه الف بچه فهمیدم اصلا پاشو تو خط مقدم که هیچ، پشت جبهه هم نگذاشته است. این‌بار سراغ رزمنده ای رفتم که تو یک روستا زندگی می کرد. نه جانباز بود و نه آزاده. هشت سال جنگیده بود و الان هم با یک پراید مسافرکشی می‌کرد. از او پرسیدم وصیت نامه شهید باکری در مورد عاقبت رزمنده های جنگ را خواندی؟ لبخند زد و گفت: بله من جزوشان نیستم. چون این در مورد رزمنده‌ها بوده من که عددی نیستم که بگویم رزمنده هستم. بعد به من نگاه کرد و گفت: جوون دنبال چی هستی. اونهایی که باید باهاشون مصاحبه کنی چند سالی است شهید شدند ولی می تونی تو قبرستون روستا دنبالشون بگردی روی قبرشان نوشته شده مرحوم! بعد چند قطره اشک ریخت و سوار ماشینش شد و گفت: عجب دنیای نامردیه دخترم! مگر اینکه شما این روزها را ثبت کنید که بعد از شهدا چه کردیم!